Wakker(e) Lieden (Deel II)

Afl. 153 – 25-06-2020

Op de foto van vandaag: Albert Wakker en z'n vrouw worden in juni 1973 welkom geheten op het vliegveld van Toronto in Canada. Albert is uitgenodigd door de "Netherlands Folklore Group" daar om op een internationale tentoonstelling 14 dagen lang zijn bedrevenheid in het klompenmaken ("... the making of wooden shoes ...") te demonstreren in de oude City Hall van Toronto. "Fantastisch was 't!" aldus de Wakkers bij hun terugkomst.
Het eerste "Welkom" voor het Wakker(e) paar kwam van het in Canada wonende echtpaar Albert & Truus Zwart-Thürkôw met hun dochtertje (het drietal links op de foto). Mevrouw Zwart-Thürkow (* 1943) is van Onstwedder oorsprong: een dochter van Chris & Grietje Thürkôw-Kruize, achter uit de Dorpsstraat.

Tja, die Wakkers. Met de jongste Jan Wakker (* 1955), oudste zoon van Jan, de dorsmachine-machinist, speelde ik bijv. jarenlang met veel plezier in de verdediging van het ‘Ouwe Bokjes’-team van de v.v. ‘Onstwedder Boys’. Ook deze Wakker was zo’n wakkere Wakker waarop je in alle omstandigheden aan kon.
Misschien is dat wel het kernpunt bij de Wakkers: ze wekken vertrouwen.

Dat was kennelijk al het geval aan het begin van de 19e eeuw. De allereerste Onstwedder dorpsveldwachter, die in 1813 werd benoemd (in een bijbaan), was ook een rechtstreekse Wakker-voorvader: Jan Roelfs Wakker (* ca. 1765). Kuiper (=vatenmaker) was zijn hoofdberoep.
Zijn benoeming gebeurde trouwens niet uit luxe-overwegingen.
De Franse tijd was net voorbij en het was ook in ons dorp (toen met 887 inwoners) zonder meer onveilig. Diefstal, inbraak en zelfs bv. het overvallen en “… afrukken van haar gouden oorijzer en floddermutse …” van Houke Frouws-Stratingh uit Veenhuizen die na het bezoeken van de middagkerkdienst te voet op weg was naar huis, waren regelmatig voorkomende criminele voorvallen.
De onvervalste Wakker-mentaliteit zal ongetwijfeld een fikse rol hebben gespeeld toen deze Jan ruim twee jaar later, eind 1815, al weer werd ontslagen. Hij weigerde toen namelijk een bevel van schout Abel Boels (= de functie die later als burgemeester werd betiteld) op te volgen. Ik heb helaas niet kunnen achterhalen waarover dat verschil van mening ging, maar ik ben sterk geneigd Jan R. Wakker in dezen het voordeel van de twijfel te geven.

3.) Toen ik jaren geleden de familienaam Wakker tegenkwam als de eerste politieman in Onstwedde, dacht ik dat ’t om een soort bijnaam ging. Een ‘wakkere vent’, niet gauw van z’n stuk te krijgen, uitermate geschikt om in de rommelige jaren na de Franse tijd orde op zaken te stellen. Deze gedachte van toen blijkt niet (helemaal) juist te zijn geweest.
Zo rond 1995 bracht een groep leraren van het toenmalige Comenius College (waaronder dus ook het huidige Ubbo Emmius Onstwedde) een bezoek aan een Duitse V.O.-school in Dörpen, net over de grens. Ik weet nog goed hoe verbaasd ik was toen de Duitse collega waaraan ik gekoppeld was, Wacker bleek te heten. Een later gesprekje over zijn familienaam bracht zelfs aan het licht, dat hij de bewoner was van de ‘Wacker-Hof’, de eeuwenoude stamboerderij in Dörpen van de familie Wacker. “Zou onze Onstwedder Wakker-familie misschien  oorspronkelijk afkomstig zijn uit het gebied net aan de andere kant van de grens? Dat was toch ook bij vele anderen gebeurd?”, zo vroeg ik me af. (In aflevering No. 126 (van 31 aug. 2017) van deze rubriek heb ik daarover al ’s een boekje open gedaan).

Omdat we de Duitse school indertijd natuurlijk niet bezochten om in oude familie-relaties te duiken, heb ik met m’n Duitse “Wacker”-collega helaas niet nader kunnen overleggen over zijn stamboom. In de tijd daarna verdween bij mij een en ander wat naar de afdeling Vergeetboeken, totdat...
De eerste Wakker, die we in het geweldige Genealogie-arsenaal van Geert Wilts tegenkomen (zie onderaan de hoofdpagina van onze dorpswebsite) is Roelf Jans Wakker, geb. ca. 1740. We zitten dan middenin een periode waarin met name vanuit de Duitse grensstreek een regelmatige en vrij intensieve trek was naar het naastliggende Gronings/Nederlandse grensgebied. De kansen om daar (o.a. in het veen) een redelijke boterham te verdienen waren (kennelijk) groter.

Zouden onze Wakkers ook ooit bij deze groep economische emigranten uit het aangrenzende Saksenland hebben gehoord? Misschien een wat verarmde tak van de Wacker-familie uit Dörpen???
Ik denk, dat er voor (een lid van) de Wakker-familie nog een stevige klus ligt te wachten om het antwoord op deze vraag te achterhalen. Al vast veel succes daarmee gewenst.
(Zoals wel 's vaker gebeurt als ik in deze rubriek een bepaald thema aansnijdt, is die succes-wens nog belangrijker dan gedacht. Om het Wakker-verhaal namelijk nóg een beetje ingewikkelder te maken stond – bijna op bestelling – in het “Westerwolder Lougblad” van mei/juni j.l . een verhaal over een a.s. voetballer van de v.v. ‘Westerwolde’, geheten: Merill Wakker.

Merill is geboren in Suriname en via diverse omzwervingen is hij weer in Nederland beland en uiteindelijk teruggekeerd naar de streek waar hij al eerder woonde en voetbalde...
Een Surinaamse Wakker-telg? “n Duutser dat ken nog, mor n Surinamer? Hou zit dat den wol...?”  
Om de ouderen onder ons een klein beetje op weg te helpen: Merill is een zoon van (Vlagtwedder) Berend Wakker en z'n Surinaamse vrouw. Ze woonden een tijdlang in Suriname.
Genoemde Berend was een oomzegger van Jan Wakker – de klompmaker van t Hutplak – waarmee ik de vorige aflevering over de Wakker-familie begon.

Ter afsluiting moet ik zeggen, dat ’t sommige leden van de Wacker-familie die niet emigreerden naar het Westerwoldse maar in Duitsland bleven, beslist niet slecht is vergaan. Zo kwam ik bij het nazoeken van enkele gegevens voor dit Wakker-verhaal de naam Peter Alexander Wacker tegen. Waar dan, zo vraagt u? Nou, in de lijst van allerrijkste Duitsers anno 2020. Het bezit van genoemde Peter wordt geschat op € 4,37 miljard... (Dat is ongeveer evenveel als alle gezinnen in ons land in het eerste kwartaal van 2020 - soms min of meer door de corona-crisis daartoe gedrongen - bij elkaar hebben gespaard...)

© Klaas Meijer (k.meijer@onstwedde.info)