Van onder de dakgoot... of: Waar een grote onderhoudsbeurt toe kan leiden

Afl. 162 – 25-03-2021

’t Is haast niet te geloven! Schreef ik half november 2020 ’s een keer naar aanleiding van een oud poëzie-album (eigenlijk vind ik de benaming ‘poessie-album’ veel leuker...) een aflevering over een ene Nantje Oostervelt en wat is het vervolg...???
Lees en huiver.

Aan de Onstwedders van nu vertel ik niks nieuws als ik hun meld dat aan de huisartsen-praktijk van dokter De Kroon al enige tijd (groot) onderhoud wordt verricht. Het pand aan de Dorpsstraat 25 was er ook een beetje aan toe. Maar, hoort en ziet, wat gebeurt er???

Het geoefende oog van dokter De Kroon ontdekt tijdens een korte rondgang, dat er bij het vernieuwen van de dakgoten een aantal paperassen naar buiten, op de grond in de tuin is gevallen (zie onderste pijl). Hij zoekt een en ander bij elkaar en constateert, dat hij enkele mini-boekjes uit de tijd rond het jaar 1900 heeft verzameld. Eén ervan is een poëzie-album uit 1899 van ene Geertje, woonachtig in Amersfoort. Opvallend is dat de handschriften van de vriendinnen die hun poëtische wens-bijdrage aan Geertje leveren stuk voor stuk bewonderenswaardig zijn. Daarvan kan de schooljeugd van meer dan honderd jaar later beslist nog wel iets leren!

Dokter De Kroon kwam me kort daarna – heel attent – z’n vondsten brengen. “Misschien is ’t wel iets dat van belang voor de Onstwedder geschiedenis zou kunnen zijn”, zo veronderstelde hij. Zulks temeer, omdat ‘t compleet onduidelijk was hoe en waarom de boekjes onder het overstekende dakdeel terecht waren gekomen. Direct daarmee verbonden was er natuurlijk de vraag aan wie ze ooit zouden hebben toebehoord.
Ik beloof hem, dat ik m’n best zal doen om een en ander te achterhalen.

Eén aanwijzing dient zich al snel aan. In het Duitstalige boekje over de Griekse dichter Euripides dat bij de vondsten zit, staat een naamstempel: ”P. de Groot”. Dat moest zonder twijfel een link zijn naar Klaas Benno de Groot, tijdens de oorlogsjaren 1940/’45 huisarts in hetzelfde pand, waarin dr. De Kroon nu al jaren z’n praktijk uitoefent. De vader van Klaas Benno heette... P(ieter) de Groot. Hij zou mogelijk de eigenaar geweest kunnen zijn van het Euripides-boekje. Als ik daarna in oude stukken lees, dat hij “onderwijzer /Hoofd der School en advocaat” is geweest, dan groeit die zekerheid alleen maar.

De relatie van Pieter de Groot met Onstwedde wordt snel duidelijk als ik z’n huwelijksakte onder ogen krijg. Op 6 mei 1886 treedt hij in de (toenmalige) Gemeente Onstwedde namelijk in het huwelijk met Harmke Luring, de oudste dochter van Harm Harms Luring (van Wessinghuizen) & Hanna Roelfs Oosterveld.
Geertje (* 1887) en Klaas Benno (* 1889) de Groot zijn de oudste kinderen uit dit huwelijk. Klaas Benno wordt dus huisarts in Onstwedde en Geertje trouwt in 1912 met een huisarts: met Pieter Wiersema uit Spijk.

En weet u wat nu zo merkwaardig is? Dermate merkwaardig, dat je er bijna van huivert.
Nantje Oosterveld heb ik - als gezegd - in november j.l. bij wijze van uitzondering in afl. 159 van ‘Zo was ‘t’ ten tonele gevoerd vanwege haar mooie poëzie-album. Het fraaie poëzie-album van (een dan nog onbekende) Geertje komt luttele maanden later vanonder de dakgoot in de tuin van dokterspraktijk De Kroon te liggen. Hoe ’t onder die dakgoot is beland zal wel altijd een raadsel blijven.
Maar wat blijkt wel?

Nantje Oosterveld is een volle oud-tante van Geertje de Groot, oftewel: een zus van Geertjes grootmoeder!!! Alsof de beide stokoude poessie-albums elkaar in stilte hebben opgezocht. Je zou ’t niet voor mogelijk houden.
En om de link met enkele in dit verhaaltje genoemde huisartsengeslachten compleet te maken: de stamvader van zowel Geertje als Nantje is Roelf Simons Oostervelt, ca. 1775 (waarschijnlijk de allereerste) “... chirurgijn (= arts – km) te Vlagtwedde…”

Er zijn kennelijk dingen in het leven die haast té toevallig zijn om toevallig te zijn.

BEDANKT! Onze dank gaat deze keer uiteraard uit naar dokter J.P. de Kroon. Voor z’n scherpe blik en het beschikbaar stellen van zijn vondsten aan het Onstwedder Historisch Archief. Zo hou je de geschiedenis van je dorp levendig.

Aanvullende vraag voor u allen: Het 3e boekje dat in de tuin lag, was een kasboekje uit 1920 ten name van ene “... Hendrik Deen, kleermaker te Stadskanaal...” Of deze Hendrik Deen familie was van bv. Arend Deen, de oud-chef van de Onstwedder dorsmachine, heb ik tot dusverre nergens kunnen achterhalen. Als u iets van helderheid in dezen kunt bevorderen, houd ik mij van harte aanbevolen.
Antwoorden: Fijn dat er zo wordt meegedacht en -gezocht. Chonda Luring-te Velde en ons aller streek-genealoog Geert Wilts reageerden als eersten. Geert voegde zelfs een flinke Deen-stamboom aan z'n website toe. Erg bedankt allebei.

Hendrik Deen was inderdaad een jongere broer van de in Onstwedde bekende Arend Deen. Hendrik was het 6e kind (van 12 in totaal) van Johannes & Roelfien Deen-Boender. Hij zag het levenslicht op 1 oktober 1894 in Exloërmond. In 1924 trouwde Hendrik met Jantina Henderika Schaap uit Borger. Hij stierf op 21-01-1980 en is begraven op de Dalweg-begraafplaats in Wildervank.

BLIJFT DE VRAAG: Een raadsel blijft natuurlijk hoe zijn kasboekje onder de dakgoot van dokter De Kroon terecht is gekomen.

© Klaas Meijer (k.meijer@onstwedde.info)