Ruim 100 jaar later...

Afl. 187 – 08-06-2024

Nog steeds krijg ik als beheerder van het Onstwedder Historisch Archief en tot mijn vreugde regelmatig zaken aangeleverd die voor dat Archief en daarmee ook voor een liefhebber van de streekgeschiedenis van grote waarde zijn.

Zo mocht ik dezer dagen ’s op mijn gemak een in goede staat verkerend origineel van een ruim honderd jaar oude regionale krant doorsnuffelen. Ja ja, ik weet wel dat je via internet alle mogelijke en onmogelijke oude kranten op     
www.delpher.nl kunt vinden, maar er gaat toch echt niets boven de papieren ouwe krant en de daarbij horende rafels en geuren.

Mag ik u ook ‘s kort meenemen naar de ‘Winschoter Courant’ van 8 augustus 1921 (zie foto)? En mag ik u daarbij “trakteren” op enkele items uit die editie die me opvielen?

1.) De ‘Winschoter Courant’ verscheen in 1921 nog maar op drie dagen per week en telde slechts 2 pagina’s. Daar stond wel tegenover, dat de abonnementsprijs slechts ƒ 1,75 per kwartaal was (omgerekend: minder dan 1 euro).

En nu???
Als de plannen van ons a.s. kabinet doorgaan zal een dagblad straks door de verhoging van de btw van 9 naar 21% voor menigeen onbetaalbaar worden. Ik vrees dat dagbladen weekbladen moeten worden. En onze Haagse “politieke wijsgeren” maar klagen over het slechte leesniveau in ons land...

2.) Onder het kopje “De Russische kindersterfte” wordt in deze ruim 100 jaar oude krant uitvoerig uit de doeken gedaan hoe groot de nood in Rusland is. Honderden kinderen aan de oevers van de Wolga-rivier moeten door de nood gedwongen leven onder omgekeerde boten. In veel kinderbewaarplaatsen zijn de voedselrantsoenen dermate klein geworden, dat de meeste kinderen daar niet lang meer te leven hebben. Om ze een hongerdood te besparen hebben zelfs meerdere ouders hun kinderen maar verdronken...

In de krant wordt een dringende oproep aan de Nederlanders gedaan om 300.000 kinderen uit het Wolga-gebied in Nederland op te nemen. Er wordt o.a. gerefereerd aan de hulp die enkele jaren eerder, in en na de periode van de 1e Wereldoorlog, gegeven werd aan Oostenrijkse, Belgische en Duitse kinderen. (Ook in Onstwedde!)

Van de Russische overheid is niets te verwachten volgens de ‘Winschoter’. Na de Grote Revolutie van 1917 en het einde van de 1e Wereldoorlog maakte de communistische overheid de groei van voedselproductie, het houden van voorraden en het transport van voedingswaren vrijwel onmogelijk. Dat waren immers volgens de communistische “leiders” allemaal elementen uit een te verfoeien “kapitalistische maatschappij”!

En nu???
Zou ’t een goed idee zijn om Wladimir Poetin een kopie van deze krant toe te zenden? Misschien komt hij dan na het lezen van het krantenartikel en aansluitend bij het zien van oorlogsbeelden uit Oekraïne eindelijk tot bezinning. Of zou hij te oud zijn om te leren?

3.) In Kroatië “...is er weer een nieuwe republiek bij gekomen. Die is uitgeroepen omdat de bevolking niet langer bij Hongarije wenscht te behooren...” Het Hongarije van 1921 werd namelijk geleid door een zgn. regent (zeg maar: invaller-koning), ene Miklós Horthy, zeg liever: door een dictator van het zuivers... eh... smerigste water!

En nu???
Kennen onze lezers anno 2024 de naam Victor Orban? En zouden ze ook weten op welke autoritaire, - zeg maar: dictatoriale - wijze die z’n land en volk (en als ’t kan de Europese Unie erbij!) regeert? Hij zou ’s over de Hongarije-problemen in 1921 moeten lezen!

4.) Onder de titel ‘Kort Nieuws’ lees ik, dat er in Duitsland “op de grens van Würtemberg en in geheel Midden-Schwaben een zeer hevig onweer heeft gewoed. Op klaarlichten dag trad eene duisternis in, dat men nauwelijks 1 meter ver kon zien.”

En nu???
U hebt vast en zeker de beelden uit de Duitse deelstaat Beieren gezien. Zonder het element ‘klimaatcrisis’ te willen bagatelliseren, denk ik dat – hoe triest soms ook – weersverschijnselen misschien wel de meest constante factor in het wereldgebeuren van de afgelopen 100 jaar zijn geweest...

5.) Onder het kopje ‘Sport’ (???) lezen we, dat vliegtuigbouwer Fokker z’n nieuwste toestel, de Fokker F.-III, een geslaagde proefvlucht heeft laten maken. ’t Betreft een eenmotorig propellervliegtuig, een zgn. hoogdekker met een half-open cockpit, waarin de piloot naast de 220 pk. motor* zit. Behalve de nodige goederen konden er 5 passagiers mee. Met de geslaagde proefvlucht toonde Fokker echter aan dat zijn nieuwste type de helft meer passagiers en vracht mee kon nemen en dan nog meer dan royaal aan alle veiligheidseisen voldeed.
* De motor van een Audi RS6- auto levert anno 2024 al liefst 600 pk.

En nu???
Fokker maakt anno nu geen vliegtuigen meer. Je vraagt je echter af, of de Amerikaanse vliegtuigbouwer Boeing de proefvluchten van z’n laatste modellen niet beter bij Fokker in Hoogeveen had kunnen uitbesteden. Op die manier hadden ze mogelijk ook zo’n “meer dan royale veiligheidsmarge” gekregen? Die fase hebben ze echter bij de ontwikkeling van bv. de Boeing-737 MAX (vanuit winstoogpunt??) kennelijk en helaas maar overgeslagen.

6.) Naast de lijst van kerkdiensten, die voor zondag 14 augustus 1921 gepland zijn, staat een lange lijst van veroordelingen door het Kantongerecht van Winschoten. Het meest opvallende in die lijst vond ik wel, dat voor relatief heel kleine vergrijpen pittige straffen worden opgelegd.

Als de lijst begint met de melding, dat “...G.W. te Onstwedde, werd veroordeeld tot 6 dagen voorwaardelijke hechtenis, wegens overtreding van de keurverordening der gem. Onstwedde...”, kun je je nog afvragen of dat mogelijk te maken heeft gehad met het slachten van vee en dus een stevige waarschuwing om de consumenten niet nog ’s in mogelijk gevaar te brengen.

Als je evenwel even verder leest, dat J.K. en L.K. uit Bellingwolde beiden 3 gulden boete of 3 dagen hechtenis krijgen, “... wegens loopen op weiland...” dan zakt je de broek bijna af.

Want nu???
Het aantal arrestanten onder zogenaamde studenten, die niet alleen hun campus tot kampeerterrein maken, maar ook voor duizenden Euro’s vernielingen aanrichten en bewakers van de openbare orde en hulpverleners met straatstenen besmijten, is iedere keer weer zo klein dat je de indruk krijgt dat justitie de mening is toegedaan: “Ach laat ze maar, ze worden – hopelijk – ooit wel groot...”. Over de verrekening van de aangerichte schade willen we ’t dan nog niet eens hebben.

Ik dacht bij het lezen van deze waslijst van mini-vergrijpen: ”Laten we anno 2024 het Kanton gerecht in Winschoten maar in ere herstellen. Al was ’t alleen maar om al die om half zeven geboren, verlate pubers en beroeps-onruststokers met streng straffende hand een weg te wijzen die leidt naar een sociale samenleving. Een samenleving die gebaseerd is op onderling respect en genegenheid.

Om toch nog een beetje positief te eindigen, een gouden tip uit de advertentie-rubriek:

Vader en Moeder, de kinderen incluis,
Poetsen hun schoenen met Erdal* in huis  
* Verkrijgbaar in Zwart – Bruin – Geel – Rood en Wit

© Klaas Meijer (k.meijer@onstwedde.info)