ÒÒÒÒHHH! Een Opa en/of Oma-Boek ÒÒÒÒHHH!

Afl. 42 – 20-11-2013

Om deze foto uit ca. 1970 vlot te kunnen begrijpen moet je, denk ik, eigenlijk 65 jaar of ouder zijn.
“Wat heeft die ouwe man daar voor rare dingen op z’n karretje liggen?”
Dat is namelijk de begrijpelijke reactie van de jonge jeugd van nu. Hoe zouden zij ook kunnen weten, dat wij deze donkergekleurde ‘veenbroden’ de naam turf hebben gegeven? Hebben zij er weet van, dat Westerwolde eeuwenlang aan alle kanten werd omsloten door hoogveen en dat dat hoogveen ten behoeve van de turfwinning + de uitbreiding van het arsenaal landbouwgrond, vanaf ca. 1600 systematisch is afgegraven? (Lees voor informatie over de invloed van de opkomst van dat hoogveen op het leven in ons woongebied bv. ook afl. No. 3 van de rubriek ‘Taikens & Toal’ op deze website). Weet die jeugd veel, dat die turven tot zo’n 60 jaar geleden onmisbaar waren voor de verwarming van de huizen?

Op de foto zien we Berend Timpener (geb. 12-2-1895 / † 5-12-1979). Wie van de oudere Onstwedders kent hem niet. Hij woonde aan de Duinweg no. 2.
Zijn vrouw Jantje Jacobs  (geb. 4-2-1898 Vriescheloo / † 5-10-1978) krijgt een tweetal van zijn zelfgestoken turven overhandigd. Om ook ’s zo’n dankbare blik, – met guitig ondertoontje – als reactie te krijgen, zou iedere man trouwens onmiddellijk gaan turfsteken...
Berend is in z’n werkzame leven bij de ‘Onstwedder Kunstmesthandel’ van Jan (‘Rhumpunex’) Bruggers in dienst geweest. Bruggers stond onder de bijnaam Jan Rhumpunex ¹ bekend, omdat hij behalve in kunstmest in – laten we zeggen – ‘van alles en nog wat’ handelde. Berend Timpener zal dus mogelijk ook wel voor andere, “gevarieerde” klussen ingezet geweest zijn.

Als Timpener in 1960 met pensioen gaat, wordt turfsteken z’n hobby. Een beetje merkwaardig is dat wel, want turf steken is nou bepaald geen gemakkelijk werkje. Berend kan ’t echter gewoon niet laten. Op “25”, een gebiedje tussen de Esweg en Stadskanaal, vindt hij de mogelijkheid om dit oude handwerk uit te oefenen. Daar is onafgegraven hoogveen te vinden, (ook anno 2013 ligt er trouwens nog steeds een klein stukje !)dat er als het ware op ligt te wachten om afgestoken en gedroogd te worden. Turf moet ’t worden!
De oude stookkachel in huize Timpener zal ’t er goed mee gehad hebben.

In juli 1987 komen we de naam Timpener nog ‘s waarderend in de krant tegen, als Willem Waarsing een fraai naambord heeft gemaakt. Het binnendoor-paadje dat nog altijd vanaf de Duinweg (bij Timpener voor het huis), tussen het (3e) voetbalveld en de tennisbaan door naar de Tellingerweg loopt, krijgt dan officieus de naam: “Timpener padje”. Berend Timpener is dan al overleden. Maar zoon Hendrik, - die voordien met z’n vrouw bij pa en moe inwoonde -, is net zo actief in het onderhouden van dit paadje als z’n vader fanatiek was in het turf graven. Als eerbetoon voor zijn inzet inzake het begaanbaar houden van deze ‘tussendoorverbinding’, die - nog altijd - door veel voetballers, tennissers en hondje-uitlaters wordt gebruikt, wordt het pad naar de familie Timpener genoemd.
Helaas is het bord verdwenen. ’t Zou mijns inziens de v.v. ‘Onstwedder Boys’ en de TC ‘Uneswido’ sieren als zij, – misschien in samenwerking met de Gemeente Stadskanaal? – , het paadje opnieuw zichtbaar z’n naam hergaven...

¹ Van enige verbinding tussen Jan Bruggers en George Wilbrink, die in de oorlogsjaren 1940/’45 in Stadskanaal en omgeving de bijnaam Sjors Rhumpunex had, is ons niets gebleken.

                                          * * * * * * * * * * *

Ik zal eerlijk tegenover u zijn. De diepere bedoeling van bovenstaand verhaal is een OPROEP. Een oproep, die met name bedoeld voor de (a.s.) opa’s en oma’s in ons dorp. Een foto als die van Berend Timpener, die z’n vrouw een paar turven aanbiedt, heeft immers tal van elementen in zich uit een eeuw Onstwedder geschiedenis. Ik ben ervan overtuigd, dat meerdere ouderen onder ons nog oude foto’s, krantenknipsels, oude (ver)koop-akten, boekjes met aantekeningen, schoolrapporten, enz. in een kast of een oude doos hebben liggen. Nutteloos, als er bv. achterop de foto niet staat wanneer en waar die foto gemaakt is en wie erop staan. Maar nog vééééél mooier wordt ’t als zo’n foto vergezeld gaat van een korte beschrijving.  Een persoonlijke ‘kijk op de tijd’, plannen, diepe emoties misschien, kunnen in zo’n beschrijving een plek krijgen. Met koude winterdagen in het vooruitzicht nodig ik u van harte uit om er ’s voor te gaan zitten, de pen/de computer ter hand te nemen en uw gedachten ’s de vrije loop te laten naar die (goeie?) tijd van toen...
Als u ’t helemaal mooi wilt doen, maakt u er een compleet levensverhaal van: vanaf uw geboorte tot de dag van vandaag. U creëert dan een onvervalst opa en/of oma-boek, waarvoor uw (achter)kleinkinderen u op enig moment ontzettend dankbaar zullen zijn. En dan heb ik ’t nog niet eens over het fijne gevoel, dat uzelf aan het netjes verwerken van uw levensverhaal overhoudt!

O ja. Tenslotte nog dit.
- Misschien bent uzelf niet zo’n expert met de computer. Maar dan is er vast wel een zoon/dochter/ familielid die uw verhaal via één van die uitstekende tekstverwerkingsprogramma’s die de meeste computers herbergen, van uw verhaal-met-foto’s een bijna professioneel ogend boekwerk(je) kan maken.
- Als het Onstwedder Archief u bij de realisatie van uw opa-/oma-boek van dienst zou kunnen zijn, dan geeft u maar een seintje.
- Ik ben vorige maand met mijn opa-boek begonnen. De werktitel is: ”Klaas klapt uit de leerschool van z’n leven.”

N.B. Onze dank gaat uit naar mevr. Janny Waalkens-Timpener voor het beschikbaar stellen van de foto c.q. het checken van achtergrond-informatie en naar dhr. Jan Huiges (Smeerling) voor zijn verhelderende en aanvullende info.

© Klaas Meijer (k.meijer@onstwedde.info)