Is deze Dorpsstraat nat van tranen?

Afl. 133 – 14-12-2017

De afgelopen paar jaar heb ik de gewoonte ontwikkeld om in het zicht van het nieuwe jaar nog ’s even wat terug te bladeren in m’n oude schrijfsels. Zo kwam ik bv. afl. 127 van deze rubriek weer tegen, waarin een soort lofzang op het eerste deel van de Dorpsstraat anno plm. 1920 uit mijn pc vloeide. Nostalgie?

De foto van vandaag is uit 1978. We kijken naar de Onstwedder hoofdstraat. In de 16e eeuw heette hij ‘de Steenstraete’, omdat hij in tegenstelling tot alle andere “straten” in en rond het dorp een enigszins verhard wegdek had. In 1829 komen we zelfs de alleszins fraaie benaming ‘Heereweg’ tegen. Om eerlijk te zijn: deze naam lijkt sjieker dan ie is. ’t Betekent namelijk alleen maar, dat dit de beste, de officiële weg was waarlangs de route van het nationale ‘heer’ (= ouderwets woord voor leger) moest voeren als ze ‘en marche’ waren.

Hoe ik met betrekking tot diezelfde straat nu bij de trieste titel van deze aflevering kom?
Wel, zoals ik bij de foto anno 1920 van bijna hetzelfde gedeelte van onze Dorpsstraat week om het hart werd van de positieve emotie, zo kijk ik naar de foto van vandaag  vol afgrijzen.
Als de toren van de Gereformeerde kerk ons niet zo vriendelijk-statig aanblikte, zou je toch zweren dat je naar het rechte stuk op het circuit van Zandvoort keek. Of, nog erger: ’t is verdikkie net alsof er hier een alternatief is aangelegd voor de zoutvlakten in Utah (USA). Daar werden in het verleden altijd de pogingen uitgevoerd om het wereldsnelheids-record te verbeteren...

Het licht natte wegdek versterkt het racebaan-idee ook nog enigszins. Die nattigheid kan natuurlijk veroorzaakt zijn door een regenbuitje, maar m.i. is ‘t veroorzaakt door de tranen die de Onstwedder bevolking heeft vergoten nadat hún Dorpsstraat, hún fraaie door bomen omzoomde hoofdstraat dwars door het dorp, op een gigantische wijze naar de babbelechuchies was geholpen, grondig was vernield.
Misschien zegt u: ”’t Is maar net hoe je ernaar kijkt c.q. wilt kijken, Klaas Meijer.”

Toegegeven. Toen de reconstructie van de Dorpsstraat midden jaren (19)’60 werd aangepakt, heersten er bv. andere ideeën over het gebruik van asfalt; klaarblijkelijk ook voor het gebruik in een 1100 jaar oude dorpskern… Van 30-kilometer-zones had men nog nooit gehoord.  Maar je ontkomt ook bepaald niet aan de indruk, dat Onstwedde in die jaren min of meer slachtoffer is geworden van de Stadskanaalster vernielingsdr… eh... vernieuwingsdrang. Door de komst van Philips ging heel Stadskanaal grondig op de schop: met de grootste slopershamer die te vinden was door hun nog geen 100 jaar oude oude centrum, modern-strakke woonwijken in blokkendoosvorm, gitzwarte asfaltwegen, enz. enz.

In datzelfde spoor werd ook Onstwedde aangepakt. Tot eind jaren (19)’70 zelfs.
Eén van de gevolgen ziet u op de foto: een sfeerloze asfalt-racebaan. De rioolbuizen, die eronder liggen, werden al bij de aanleg door een ervaringsdeskundige uit ons dorp gekwalificeerd als “Veuls te naauw”. (Een reeks van overstromingen later weten we dat hij gelijk had.) ’t Maakte allemaal niet uit, de Knoalster plannen werden uitgevoerd en het Onstwedder dorpshart werd - in de geest van de tijd - vernield...
Vindt u het gek, dat de dorps-/winkelcentra van Sellingen en Vlagtwedde aanzienlijk meer uitstraling hebben dan Onstwedde? Vindt u het gek, dat de klinkerbestrating daar je meer uitnodigt om de 30 km/u. in acht te nemen dan in Onstwedde?

Ach, wat jank ik nog: kijk nog één keer naar de foto en constateer, dat in het midden (rechts naast de Geref. kerk) het voormalige notarishuis nog in redelijke glorie staat. Later werd dit pand overgenomen door de fam. Bruggers, van ‘De Kamp’. Het raakte echter door leegstand in verval, waarna (ook hier) sloop volgde. De Bondsspaar-/SNS-bank bouwde er een modern, nieuw kantoorpand en nu heeft huisarts Schut er al weer een reeks van jaren z’n praktijk gevestigd.

Gezien? Dan mag u een trieste foto als deze gauw vergeten.

© Klaas Meijer (k.meijer@onstwedde.info)