Een splinternieuw jaar, vol zorgen, kansen en keuzes!

Afl. 46 – 16-01-2014

De afgelopen dagen heb ik me af en toe in een aantal stokoude documenten over ons dorp en onze streek (Westerwolde) gestort. Het lezen van oude teksten is lang niet altijd een makkie, maar wel buitengewoon interessant. Dat bleek me bv. bij de rustige bestudering van het oude ‘Landtrecht van Wedde en de Westerwoldingelandt’ uit 1470 en de daarbij behorende ‘Boer-Willekeuren’. Meer dan 500 jaar na dato wordt je uiterst duidelijk hoe zelfstandig Westerwolde eeuwenlang is geweest. Hoe gedetailleerd de regelgeving met betrekking tot allerlei zaken uit het leven van alledag toen al door de eigen Westerwoldse inwoners geregeld was. Van onderhoud van wegen en sloten tot erfrecht, van aansprakelijkheid tot rechtspraak. De strafmaat bij overtredingen was daarbij vaak niet misselijk. “Die den anderen van zijnen neus berooft, zal den klager tot boete betalen dertig Embder Guldens…..” (Art. 210). Dat was in die tijd een fiks bedrag.(Wel een terechte hoge straf vind ik trouwens, want als je je neus nergens meer in kunt steken …..) In Artikel 180 lezen we:”Die met geweld een huis inbreekt, of daarin schiet met eenen boog of geweer, verbeurt zijn leven." Poeh-poeh!

De belangrijkste reden voor m’n aanval van stokoude-documenten-koorts was echter de al enige tijd op stapel staande herindeling van gemeenten in onze provincie. De soms ietwat rebelse ondertoon in het hierna volgende is door die koorts-aanval enigszins verklaard… Zoals u bekend zal zijn heeft de gemeenteraad van Stadskanaal gekozen voor de optie Stadskanaal+Pekela+Veendam+Vlagtwedde+ Bellingwedde. Een joekel van een gemeente, die een grote oppervlakte beslaat en twee stevige economische kernen kent. Het beroerde hierbij is, dat Bellingwedde en Vlagtwedde elkaar de wederzijdse liefde al hebben verklaard en willen gaan voor een nieuw te vormen ‘Gemeente Westerwolde’; behoorlijke oppervlakte, maar “slechts” 25.000 inwoners.

Desondanks hebben zij aan de grootschalige Knoalster plannen geen enkele boodschap. “Waarom zouden ze ook?” zo heb ik mij afgevraagd. In de door Stadskanaal gepromote visie kun je op heibel tussen de kernplaatsen Veendam en Stadskanaal gaan zitten wachten. Hoewel ‘t beide veenkoloniën zijn, verschillen de Veendammer en de Knoalster mentaliteit al een paar honderd jaar heel wezenlijk van elkaar. En die maak je met fusiedwang, - nota bene ook nog provinciaal aangestuurd!! ‘Loug en Stad’ groeien uit elkaar!!-, maar niet zo 1-2-3 ongedaan. En de Westerwolders? Ach, als u de geschiedenis van dorp en streek een heel klein beetje kent dan weet u dat Westerwolde, dat ook Onstwedde, al meer dan 1100 jaar (= één duizend + één honderd, oftewel zo’n 40 generaties) achtereen allerlei stormen, - waaronder heel heftige -, heeft doorstaan.

De Westerwolders/de Onstwedders hebben zich de kop niet gek laten maken, maar trokken binnen de wetskaders van ons Nederlandje, hun eigen plan. Dat doen ze tot op de dag van vandaag. Zeker binnen de Gemeente Stadskanaal is er geen dorp, dat in de voorbije jaaaaaren zo weinig een beroep heeft gedaan op gemeentelijke ondersteuning en/of subsidies voor bv. jeugdwerk, cultuur, dorpshuis, enz. Heel veel (algemeen) werk wordt al jaaaaaren achtereen door vrijwilligers gedaan, waarbij de onderlinge betrokkenheid en hulpvaardigheid groot is. Vertel ons s.v.p. niet wat een ‘participatie-samenleving’ is, wij hebben ‘m al eeuwen geleden uitgevonden! En er is géén Veendammer wind, die we dat laten wegblazen! Ik zou u met een breed scala aan argumenten willen volladen.

De door de Gemeente Stadskanaal voorgestelde fusie is voor ons dorp, voor Onstwedde, namelijk niet goed. Wij zouden, als enige (en ook nog oudste) van de oorspronkelijke 5 Westerwoldse kerkdorpen, worden losgeweekt van de rest van Westerwolde. We zouden de rest van ons bestaan zijn veroordeeld tot een soort “niet helemaal passend aanhangsel bij een grote veenkolonie-gemeente”. En dat juist in een tijd, waarin op onderlinge solidariteit een toenemend beroep wordt gedaan. Dan moet je goed functionerende bevolkingsstructuren niet dwangmatig gaan verbreken. Dan moet je niet gaan voor van bovenaf opgelegde grootschaligheid, waarbij inwoners en gemeentelijke overheid (nog) verder van elkaar af komen te staan. Nee, ik denk niet, dat we dat met z’n allen zouden moeten willen. Wat dan wel? Als er 2 fusie-gemeenten in Zuid-Oost-Groningen zouden ontstaan: a.)Bellingwedde/Vlagtwedde en b.) Stadskanaal/Pekela/Veendam, dan moeten wij Onstwedders ons misschien wel afvragen of we ons niet moeten losweken van de Gemeente Stadskanaal en aansluiting zoeken bij onze Belling- & Vlagtwedder kompanen van de afgelopen elf eeuwen, in één nieuwe Gemeente Westerwolde. Vergeeft u me s.v.p. m’n opstandige gedachten in deze aflevering. Ze zijn uit zorg geboren, want door te doen of er niks loos is, gaat 't m.i. niet goed.

Ik heb u een beetje wakker willen schudden. Zet uw brein er maar ’s op en laat u – hoe dan ook – niet door een gemeenteraad of provinciebestuur ringeloren. Er is té veel wat we dreigen te verliezen. De foto van vandaag (uit 1967) is slechts een ‘lust-opwekkertje’…

 © Klaas Meijer (k.meijer@onstwedde.info)