De Höfte - Wrede wonden op een lieflijke plek

Afl. 64 – 06-11-2014

Als je de weinige foto’s van de Höfte, Onstwedder Höfte, van de afgelopen 100 jaar bekijkt kun je je ’t niet voorstellen. Een paar goed uitziende boerderijen in een landschappelijke en tevreden ogende omgeving. Kijk bv. ’s naar deze foto uit 1986 van de driesprong Onstwedde (li) / Holte (re.) / Wessinghuizen. Rust en vriendelijkheid zelve. Geen wonder, dat fietsers zo graag even uitrusten op het bankje dat nu op het grasdriehoekje tussen de drie wegen staat.
De geschiedenis van deze lieflijke buurtschap tussen Onstwedde-dorp en Wessinghuizen laat evenwel voorbeelden zien van een heel andere werkelijkheid. Lees en huiver.

Vooraf nog even voor het goede begrip.
De naam ‘Höfte’ betekent simpelweg ‘hofstede’, ‘boerderij’. Oorspronkelijk stond er in de Höfte inderdaad ook maar één boerderij. Het oudste document dat over Höfte bekend is (uit 1489) vermeldt dan ook, dat daar de boerenfamilie Ten Hoeffte (lees: Höfte) woont. Later heten ze Ten Hoften, Ter Höfte, Ter Hofte  of Hoftingh.
Vanaf de 17e eeuw wordt Höfte uitgebreid tot drie eigenerfde boerderijen.
Wat het landrecht enz. betreft, viel Höfte altijd onder de boermarke van Wessinghuizen.

1.) De Addinga’s, - noem ze maar gerust ‘een roofridder-familie uit het Reiderland’ -, die zich rond 1365 in Wedde vestigen en daar een ‘steenhuis’ (de latere burcht van Wedde) bouwen, hebben de Westerwolders van het begin af aan tegen de haren ingestreken. ’t Is dan ook niet verwonderlijk, dat we al in 1391 lezen van een hoogoplopende ruzie tussen Egge I Addinga en een groep Westerwoldse boeren, voornamelijk Onstwedders. Ze zijn het gedrag van die vermaledijde Egge meer dan zat. Plaats van de ruzie: de Höfte.
Op een gegeven ogenblik maakt één van de Onstwedder boeren zich zo kwaad, dat hij met de vuist uithaalt naar Egge. Naar zijn naam te oordelen moet deze boer een krachtpatser geweest zijn: Grote Heyne Balinck, zo wordt hij genoemd.
Het resultaat van Heynes geweldige optater blijkt voor Egge desastreus. Hij zakt dood ineen…
Stelt u zich naar aanleiding van dit gebeuren de koppen in de kranten ’s voor; áls er in die tijd kranten geweest zouden zijn natuurlijk...
Nadere gegevens over deze ‘Moord in de Höfte’ ontbreken ons. Wel weten we, dat Egges zoon Haije I als represaille een nog groter schrikbewind gaat voeren dan z’n vader al deed. Bovendien komen we de familienaam Balinck na deze gebeurtenis in geen enkel document meer tegen... Waarom niet? Denk na en huiver.

2.) Op de avond van Goede Vrijdag, op 21 april 1475, trekt via de Höfte een groot aantal Onstwedder boeren richting Wedde. In Wessinghuizen voegt zich een groep Vlagtwedders en Veelers bij hen. De koppen zijn verhit en het boerenhandwerktuig blikkert venijnig in de maneschijn.”Dai röttege, röttege Egge (II) Addengoa! Dai vieze, gore smeerlap !”  Opnieuw zijn de rapen gaar bij de Westerwolders. Ze stormen de Wedder burcht binnen. Egge Addinga en z’n knechten worden totaal verrast. Omdat die er al snel van overtuigd zijn, dat ze tegen de woedende boerenbende geen schijn van kans maken, proberen ze zo snel mogelijk een veilig heenkomen te zoeken in het ommuurde vestinggedeelte van de burcht, aan de kant van Veele.
Maar ze redden het niet. Op de brug tussen de beide burchtdelen krijgen de boeren Egge II te pakken. De intense woede van de laat-middeleeuwse agrariërs wordt op hem gekoeld. Hij wordt op gruwelijke wijze toegetakeld en overleeft de aanslag niet.
(Om de naweeën van deze aanslag te begrijpen, moet u in de hal van ‘De Bolster’ het schilderij dat Geert Schreuder in 2002 maakte van ‘De moord op pastoor Else’ maar ’s een tijdje op u in laten werken. U snapt dan beter hoe beangstigend de 15e eeuw voor de Onstwedders, de Westerwolders is geweest).

3.) Na een periode van rust en opbouw wordt Höfte in 1932 opnieuw opgeschrikt door een brute moord. Everwijn Huiting, een 77-jarige inwoner van Höfte,  wordt door z’n kleinzoon vermoord vanwege een paar spaarcenten. U vindt een verslag van deze wandaad in de afleveringen van 6 en 21 september 2012 van deze rubriek. 

4.) Op 7 augustus 1942 stort op de zgn. ‘Peerdekaamp’ van Engel Holtjer een Duitse Messerschmitt Me-110 neer. Dat is aan de zgn.“Gruine loane”, een pad op de grens van de Höfte en Wessinghuizen, dat in die tijd rechtstreeks naar Holte/Wedde liep.
’t Gaat om een Duits jachtvliegtuig van hetzelfde type, dat een jaar later (okt. 1943) in het Boveneinde achter Veenhuizen neerstortte.
’t Is natuurlijk gemakkelijk om te oordelen, - zeker achteraf -, dat de kans erg klein was dat de Duitse jager op een van de Höfter boerderijen terecht zou zijn gekomen. Je mag echter ook gerust stellen, dat Höfte die nacht aan een mogelijke ramp ontsnapt is.

Höfte: een lieflijk, oer-Westerwolds streekje.
Höfte: een voorbeeld van een buurtschap die al meer dan 600 jaar de rust zelve is. Een rust, waaruit ze ongevraagd een aantal keren heel wreed zijn opgeschrikt.

© Klaas Meijer (k.meijer@onstwedde.info)