Jan Schut neemt afscheid van COOP Onstwedde

Als je goed rondkijkt in en om de COOP-supermarkt kun je zien dat er het een en ander gebeurt. De supermarkt wordt een Poiesz supermarkt. In de supermarkt is Jan Schut druk bezit met het netjes maken van de winkel en een gesprekje aanknopen met een klant. Het is nu de gelegenheid terug te kijken op de vele ‘supermarktjaren’ van Jan.

Oktober 2009, bijna 15 jaar geleden, is Jan ondernemer geworden van de toenmalige C1000.

Hoe het begon
Jan heeft zijn opleiding aan de detailhandelsschool gedaan. Stage van een halve dag per week was daarvan onderdeel. Dat heeft hij gedaan bij Albert Heijn in Winschoten. Supermarkt gebeuren sprak hem aan, al die klanten en personeel over de vloer.

Jan groeide op in Winschoten woonde daar ook. Als klein kind ging hij naar opa en oma in Bourtange. Die woonden achter de smederij van Mein. Achter de smederij was een galanteriezaak, samen met benzinepomp, waar ook fietsbanden werden verkocht. Een winkel met van alles en nog wat. Als mevrouw van die winkel in het weekend naar de kinderen in Alphen aan de Rijn ging, dan past de opa van Jan op de benzinepompen.

Jan werd achter de toonbank neergezet en moest de boodschappen van de klanten afrekenen en hij verkocht en passant ook nog wat souvenirs. Het was in de tijd dat de toeristische Vestingwallen van Bourtange meer in de belangstelling kwamen te staan. Daar is eigenlijk het zaadje geplant voor de verdere loopbaan van Jan.

De middelbare detailhandelsschool heeft Jan in Groningen doorlopen. Na deze studie solliciteerde hij bij twee bedrijven, A&O in Winschoten en Mikro Markt in Sellingen. De sollicitatie in Sellingen kreeg een goed gevolg. Het was voor Jan bekend terrein. Zijn moeder had op het gemeentehuis in Sellingen gewerkt. Er waren nog wat roots die kant op, in Westerwolde. De Mikro Markt was een onderdeel van Schuitema. De Mikro Markt was voor de kleinere dorpen en de C1000-voordeelmarkt voor de grotere plaatsen.

Jan werkte een half jaar bij de Mikro Markt en er viel een oproep voor militaire dienst in de brievenbus. Lichting 86/3 was zijn opkomstjaar. Jan heeft zijn dienstplicht vervuld als administrateur/chauffeur in Bergen op Zoom en Ossendrecht. Eigenlijk wilden ze nog sergeant van hem maken, maar dat heeft hij afgewezen. Het zou dan naar Middelburg moeten, nog verder dan de 3,5 uur reizen die hij al deed. Zijn parate tijd heeft hij doorgebracht bij het 43e Painfbat in Assen en zwaaide af als korporaal.

Na militaire dienst
Na de diensttijd belde de werkgever uit Sellingen. De toenmalige filiaalhouder ging weg. Jan kon in Sellingen beginnen in de Mikro Markt.

De Mikro werd Kopak, de nieuwe formule van Schuitema. Jan heeft daar, met een korte onderbreking bij de C1000 in Schoonebeek, gewerkt. Daar kon hij namelijk via de Schuitema jongerenclub een opleiding volgen voor ondernemer. Via deze opleiding kwam Jan anderhalf jaar te werken in Schoonebeek. Jan was ondertussen verhuisd van Winschoten naar Sellingen.

Daar werd hij door zijn vorige werkgever tijdens het boodschappen doen aangesproken. Het postkantoor in Sellingen werd gesloten. De supermarkt kreeg een postafdeling en daar zocht men iemand voor. Vanuit de C1000 Schoonebeek weer terug naar Sellingen. Daar heeft Jan de postafdeling bemand.  De eigenaar van de supermarkt had een groot gezin met vijf kinderen. Daar was Jan ook af en toe oppas. Jan had een goede band met die mensen.

Terug in Westerwolde
Voorjaar 1993 heeft Jan de Kopak in Sellingen overgenomen. Daar heeft hij hele leuke jaren gehad. De vader van Jan, die bij de GADO werkte, ging met pensioen. Zijn ouders kregen meer vrije tijd en kwamen één dag in de week helpen in de winkel. Medio 2000 viel een brief van Schuitema in de bus dat zij gingen stoppen met de dorpswinkels en Jan een andere leverancier moest gaan zoeken.

Hij kon zich ook aanmelden voor een eventueel te koop zijnde winkel van C1000. Via een assessment in Groningen bleek dat Jan geschikt was als filiaalhouder. In Stadskanaal was een C1000 super te koop. In Stadskanaal kwam er nog een C1000. Schuitema kon haar afspraken niet goed nakomen. Uit het assessment bleek de geschiktheid, een mensen mens met commerciële capaciteiten en doorzettingsvermogen om een filiaal in Onstwedde over te kopen.

COOP in Onstwedde
In 2009 heeft Jan de winkel in Stadskanaal weer terugverkocht aan Schuitema en heeft de super in Onstwedde gekocht. Schuitema was genoodzaakt zijn supers te verkopen en Onstwedde kwam onder de vlag van COOP.

COOP was een andere soort organisatie dan Schuitema. Daar was Jan immers door gevormd. Jan vond dat in het begin best moeilijk. Ook het personeel merkte dat Jan niet lekker in zijn vel zat. Op gegeven moment heeft hij de knop omgezet en hij heeft de bedrijfsvoering gedaan zoals COOP het wilde.

COOP betekende wel een stapje terug doen in de tijd v.w.b. automatisering en bijbehorende bedrijfsvoering. Maar alles had een reden. In 2021 werd bekend dat COOP werd overgenomen door PLUS. Dat gaf bij Jan weer enige onzekerheid. Er was met COOP immers afgesproken dat hij tot 61 jaar in Onstwedde ondernemer zou zijn en dan jaar voor jaar bekijken hoe verder te gaan. Daar had Jan zijn visie op gefocust.

Maar een overname door PLUS zou weer een re-styling van de winkel worden.  Allerlei regels, bijvoorbeeld over de koeling, verlichting, milieu en de daarbij verplichte investeringen, gaven Jan toen op 56-jarige leeftijd te denken “wat nu te doen? Jan heeft geen partner, geen kinderen, een goede gezondheid. Wat te doen?

Jan had in de fusie-overleggen al aangegeven niet voor het ondernemerschap verder te gaan. COOP en SUPER besloten de super in Onstwedde sluiten.

De toekomst zonder COOP in Onstwedde
Zittende op de bank en nadenkend is hij ingegaan op een aanbod.
Lopende het traject kwam Poiesz om de hoek kijken. Zij wilden graag dit soort winkels overnemen. Voor het personeel prettig. Zij kunnen bij Poiesz gaan werken en Onstwedde is voor de komende jaren verzekerd van een super.

Voor Jan een prima oplossing. Jan heeft het rationele besluit genomen, waar hij het emotioneel wat moeilijker mee heeft. Zodra het bekend werd, begin je afscheid te nemen. Jan heeft altijd in de woning boven de super gewoond. Makkelijk voor het geval er iets zou zijn. Hij heeft ook zijn huis aan de bosrand in Sellingen.

Jan heeft ondertussen veel terugverhuisd naar Sellingen. Met zijn camper reist hij door Duitsland en België, Scandinavië en de zuidelijke landen staan ook op de to-do list.

Wellicht dat het ondernemerschap in de toekomst weer gaat kriebelen, maar eerst even rust. Wellicht komt er nog iets op zijn pad als vervanger, of in een campingwinkel. Over de toekomst maakt hij zich geen zorgen.

Een familielid van Jan heeft de Edwin en Frank Schut-stichting opgericht. Zij hadden twee kinderen met de spierziekte Duchenne. Deze kinderen zijn op 18 en 25-jarige leeftijd overleden.  De stichting heeft nu aangepaste chalets in de Dordogne en de Vendee. Jan gaat zich o.a. bezighouden met toezicht op onderhoud van die accommodaties. Dat vereist reizen. De ouders van de twee zijn daarvoor nu te oud.

De stichting, een zoon van de neef van Jan zijn vader, zocht een nieuw Schut-lid. Zo is Jan in de stichting gekomen. Hier komt ook weer de mensen mens om de hoek kijken.

De dagindeling zal voor Jan zeker gaan veranderen. Daar kijkt hij tegenop. Jan staat om 5 uur op. Om half 6 is hij in de winkel. De dame van de broodafdeling is er dan om 6 uur. Half 7 tijd voor koffie en de dagelijkse dingen bespreken. Om 8 uur staan de eerste klanten voor de winkel, maar voor die tijd moeten wel de brood- en groentebakken gevuld zijn.

De winkel is dan open tot 20.00 uur, behalve op zaterdag, dan tot 18.00 uur. De winkel is op zondag gesloten. Het merendeel van de inwoners is kerkelijk gezind en daar past Jan zich v.w.b. de winkelsluiting bij aan. Maar als hij op zondag een fietstocht maakt en elders de winkelwagentjes hoort rammelen, dan spreekt ook zijn ondernemershart. Toch heeft hij respect voor de bewoners van Onstwedde.

Jan heeft veel energie uit de winkel gehaald. Hij vond het prettig hier te werken. De jaren zijn voorbijgevlogen. In januari is Jan 58 geworden.

De tijd zal veranderen. De mensen staan niet meer op je te wachten. Met het personeel heeft Jan goed kunnen werken. Personeel van verschillende leeftijden. De jongeren kijken heel anders naar de werktijden. Dat maakt het krijgen van goed personeel wel eens lastig.

De bezetting in de winkel staat onder druk. Dat is ook een hele zorg.

Jan heeft eigenlijk alleen maar gewerkt. De winkel was zijn hobby. Vakanties brengt hij ook samen door met mensen uit Onstwedde. Ook bezoekt Jan cabaretvoorstellingen. Binnenkort staat een weekend Amsterdam met de laatste voorstelling van Youp ‘t Hek in Carré in de agenda.

Hij zal de dagen goed doorkomen, de tuin rond zijn huisje zal dat ook meer aandacht krijgen.

Jan gaat de mensen uit Onstwedde missen.  Hij voelt zich geaccepteerd, en staat ook open voor allerlei activiteiten. Zo zat hij sedert 2012 in de Handelsvereniging. Denk daarbij aan de Sinterklaasviering, voorbereidingen van de feestweek, de Solextocht, de winterfair en zomerfair, de bekende tassen aktie met “Ik koop altied in Onstwedde”. Iedereen stond klaar. Kortom, hij gaat het missen.

Jan gaat vooral de nieuwe regelgevingen niet missen. Denk aan regels omtrent energiegebruik, de tabakswetten, BHV-regels en verdere regeldruk.

29 Mei gaat de winkel om 13.00 uur dicht. Alles dat niet verkocht is inventariseren we en gaat terug naar de groothandel. Donderdag worden alle COOP-aanduidingen van het pand verwijderd en apparatuur opgehaald.

Vrijdag is de sleuteloverdracht. Vanaf 11.00 uur is het aan Poiesz om te starten met de ombouw van de winkel en voor Jan de start van een nieuwe periode in zijn leven.

mei 2024, Jan Uittenbogaart