Johan Wassink

Er zijn van die momenten in het leven waarop iemand een bepaalde keuze maakt met prachtige dingen tot gevolg. Bijvoorbeeld hoe een familiebezoek kan leiden tot het weer tot leven brengen van een oud ambacht. Dit is het verhaal van Johan Wassink die bij de Onstwedder Gaarv’n de cursus glas-in-lood verzorgt.

Van origine komt het echtpaar Wassink uit een compleet andere hoek van Nederland. Maar hoe kom je nu vanuit Groot-Ammers, een rivierdorp aan de Lek tussen Gouda en Gorinchem in, in het Hoge Noorden en dan nog wel in Onstwedde terecht? Het verhaal begint bijna 30 jaar geleden. Johan en zijn vrouw zijn in deze buurt op bezoek bij een nicht. De omgeving spreekt hun zo aan dat het idee ontstaat om naar Onstwedde te gaan verhuizen. Echter hebben ze 2 opgroeiende kinderen en dan moet je wel zeker weten dat je de juiste keuze maakt. Immers, je gaat niet na een jaar weer terug verhuizen! Daarom wachten ze een jaar, maar op 4 mei 1991 verhuizen ze dan toch naar Onstwedde. “Alle vlagen hingen halfstok toen we aankwamen”, lacht Johan. Maar gelukkig hebben ze hun draai snel gevonden.

Ze gaan wonen in de boerderij aan de Wessinghuizerweg 17. Het pand is op dat moment in een zeer slechte staat. Omdat Johan een opleiding tot timmerman heeft gevolgd en om de kosten in de hand te houden, gaan ze zelf verbouwen. Alles wordt uitgebroken en weer opnieuw opgebouwd.
In zijn vorige baan werkte Johan als voorman voor een kleine baas en daar moest hij alle voorkomende werkzaamheden doen. Van timmeren tot metselen en het aansturen van de projecten. Deze ervaring was natuurlijk heel wat waard voor zijn eigen project in Wessinghuizen. In de vakantieperiodes kwam een kameraad over vanuit het Westen en die help mee met de verbouwing.

Op een gegeven moment waren de ramen aan de beurt. Daar moest natuurlijk glas-in-lood ingezet worden, dat paste bij de boerderij. Maar ja, dat kostte erg veel geld om te laten doen. Dus, praktisch zoals Johan is, ging hij op zoek naar een leermeester die hem kon leren om zelf glas-in-lood te maken. Hij kwam terecht in Stadskanaal bij Jan Groenhof. Deze had samen met zijn vrouw Anneke een bedrijf in glas-in-lood. Anneke deed de opdrachten en Jan verzorgde de cursussen.
Jan Groenhof was in die tijd ook lid van de Onstwedder Gaarv’n en stond altijd op markten en braderieën daarvoor. Van hem heeft Johan alles geleerd over het glas-in-lood maken.
Ondertussen heeft hij alle ramen en binnendeuren voorzien van zijn eigen ontworpen glas-in-lood. Het heeft een fiks aantal jaren gekost, maar het resultaat mag er dan ook zijn! In 2010 komt zijn vrouw te overlijden.

Zelf is Johan pas na zijn werkend leven lid geworden van de Onstwedder Gaarv’n. Vanaf 2008 verzorgt hij de cursussen glas-in-lood. Tevens gaat hij mee naar de markten waar de oude ambachten ten toon gesteld worden. Door mensen erin te betrekken, verhalen te vertellen, probeert Johan mensen te boeien. Kinderen laat hij altijd even proberen om zelf een stukje glas te snijden en ze krijgen ook altijd een stukje gekleurd glas mee. “Dan hebben ze iets tastbaars  om mee te nemen en ze vinden het leuk.”

Johan heeft ervoor gekozen om de lesstof voor de glas-in-lood cursus in 3 verschillende cursussen te verdelen. “Het is een oud ambacht. Dit behoeft uitgebreide aandacht en uitleg. Dit kun je niet in een paar avonden overbrengen. Cursisten moeten ook de tijd hebben om hun huiswerk te maken.” Per cursus wordt er 5 avonden van 2,5 uur les gegeven. In de eerste cursus leert men een stukje meetkunde en rechte lijnen te snijden. De tweede cursus is gericht op gebogen lijnen maken en het leren restaureren van glas-in-lood. In de laatste cursus leren de mensen 3 dimensionaal glas-in-lood te maken. Na iedere cursus ontvangen de leerlingen een certificaat van de Onstwedder Gaarv’n.

Ook over de geschiedenis van dit oude ambacht weet Johan veel te vertellen. “Het glas-in-lood zoals wij dit nu kennen is ontstaan in de tijd van Napoleon. Die had bedacht dat er belasting betaald moest worden voor het aantal ramen in een woning. Dus des te minder ramen je had, des te minder hoefde je te betalen. Maar mensen wilden ook graag licht in huis. Hoe moest dat nu aangepakt worden? Eigenlijk had je daarvoor grote stukken glas nodig, maar dat kon men nog niet maken.
Maar geen lozer goud als een mens, dus er werd wat op gevonden: een van de oplossingen was om grote kozijnen te maken met daarin kleine stukken glas die door middel van houten roedes aan elkaar gezet werden. Echter hout rot snel wat veel onderhoud tot gevolg heeft.

Een andere optie was het glas te verbinden door middel van stukken lood. Dit gaat vaak generaties mee. Hieronder ontstonden onderhoudsarme ramen, veel licht in de huizen en toch weinig belasting!
In de burgerwoningen werd gebruik gemaakt van gewoon vensterglas. In kerken, scholen, herenhuizen en in vele boerderijen werd gekleurd glas-in-lood geplaatst. In vele huizen in Onstwedde zie je dit nog terug. Zoals dus ook in de boerderij van Johan en zijn huidige vrouw.
En zo heeft een familiebezoek tot gevolg dat het oude ambacht van het maken van glas-in-lood nog steeds beoefend wordt in ons mooie Onstwedde.


Gerda Nijenbrinks