Van warme plek tot verwarmingszaak

Afl. 38 – 09-10-2013

Het pand dat we vandaag centraal stellen, Dorpsstraat 40,  is al meer dan een eeuw oud. Die leeftijd zie je er niet aan af als je de zaak van de huidige eigenaar, - Dick Boels van ‘Boels Verwarming’ -, bekijkt. Opnieuw blijkt maar ‘s, dat wanneer je een goed gebouwd pand zorgvuldig onderhoudt, je er vele jaren plezier van kunt hebben.
De locatie in het hart van het dorp is natuurlijk niet geheel vreemd aan de hoge leeftijd. Een gewilde plek vindt altijd snel een nieuwe eigenaar als verkoop aan de orde is.

We kijken naar zo’n plek, waar sinds het midden van de 19e eeuw één van de drie Onstwedder horeca-gelegenheden was gevestigd. ‘t Begon ooit als een zgn. ‘Doorreed * en Stalling’ (= een gelegenheid waar je de paarden van je koets kon verversen en stallen) van twee generaties De Roos. Daarna werd ’t ‘Hotel Wiechers’.
In 1910 kwam het pand in handen van de fam. De Vries; eerst Hendrik en daarna ‘Rikus de Vries’, een naam die bij de oudste Onstwedders van nu nog wel bekend is. ‘Hotel Westerwoldia’ heette ’t toen en er werd in snel tempo een uitstekende naam opgebouwd. De aanduiding (ANWB) ‘Bondshotel’ mag je in die tijd gerust als een keurmerk beschouwen. Na de 2e Wereldoorlog lijkt het hotel echter een fikse devaluatie te hebben ondergaan. In de volksmond heet ’t dan namelijk “gewoon” Café De Vries danwel Zaal De Vries.

In 1951 wordt het etablissement aangekocht door de Ned. Hervormde kerk. Zij hebben dringend behoefte aan een jeugdgebouw en het complex van De Vries voldoet redelijk goed aan de eisen. De naam wordt gewijzigd in ‘Het Tehuis’. Jan Wakker wordt de eerste enthousiaste beheerder.
In een verslag, dat ik een tijdje geleden kreeg toegestuurd **, las ik dat de zgn. ‘Groep Gereformeerden Vrijgemaakt naar Art. 31 der Kerkorde’ vanaf medio 1946 z’n bijeenkomsten heeft gehouden in Café De Vries. Deze Groep van ‘Bezwaarden’ had zich in 1945, vrijwel direct na de bevrijding, afgescheiden van de Gereformeerde gemeente in ons dorp.
Treffend vond ik ’t om te lezen, dat ook na de overname door de Hervormde gemeente, de wekelijkse Diensten van het Woord van deze Groep Vrijgemaakten in ‘Het Tehuis’ bleven plaatsvinden. Zulks tegen een m.i. alleszins bescheiden zaalhuur van 260 gulden (= € 118 ) per jaar.

Als Jan Bosscher en z’n vrouw het pand in 1962 kopen voor hun winkel in huishoudelijke artikelen en woninginrichting, moet de kleine gemeente van Vrijgemaakten noodgedwongen naar een andere locatie zoeken. Die wordt gevonden in het buurmanshuis, Dorpsstraat 38. ’t Is het pand waar eerder de joodse familie Salomon Meijer z’n veehandel/slagerij had. Omdat de andere vertrekken te klein zijn, wordt het schuurgedeelte ingericht als kerkzaal.  Dat is wel afzien geweest, want verwarming is er niet. De gemeenteleden wonen in de winter van 1962/’63 dan ook dik ingepakt de diensten bij en de dominee staat met de overjas aan te preken…
(Even voor de volledigheid: in 1963 komt de door verhuizing/emigratie van gemeenteleden steeds kleiner wordende groep Vrijgemaakten nog een korte periode bijeen op Dorpsstraat 84, waar wél een kachel is…
In september 1963 heft de gemeente zichzelf op).

Als de fam. Bosscher ’t in de jaren (19)’70 voor gezien houdt, neemt de fam.Henk Boels de zaak van hen over. Grietje Boels-Lantinga zet de winkel nog een tijdlang  voort, Henk creëert in het schuurgedeelte ruimte voor zijn loodgieters- & verwarmingsbedrijf. Zoon Dick volgt hem later op en specialiseert volledig op verwarming.

* Dorpsgenoot Ko Kamies dook in 2020 op de foto bij deze tekst en wist een aantal kwaliteits-verbeteringen door te voeren. Nu blijkt, dat op het bordje linksvoor aan de gevel, niet staat 'Doorreed' maar 'Doorrid'.
Waarvan bij dezen (verlate) akte en onze dank aan Ko. Houen zo!
** Onze hartelijke dank gaat uit naar oud-Onstwedder (Vledderhuizen; het woonhuis is juist deze week gesloopt...) André Staal, nu te Harkstede, voor toezending van het uitgebreide verslag. 

© Klaas Meijer (k.meijer@onstwedde.info)