De Dorpsstraat van no. 13 tot 27

Afl. 27 – 17-05-2013

Zo, we gaan zoals beloofd vanaf vandaag weer ‘s een tijdje via oude ansichten of foto’s ons dorp door. ’s Kijken hoe het er hier vroeger uit zag en of we er qua wonen en woonomgeving op vooruit zijn gegaan. Of misschien…

U ziet een gedeelte van de Dorpsstraat, van huisno. 13 tot (nog net zichtbaar) no. 27. We moeten de ansichtkaart waarschijnlijk dateren ergens in de jaren (19)’30. De Dorpsstraat heeft z’n klinkerverharding in elk geval al.
Bij het natrekken van de gegevens moesten we een trieste constatering doen: van de 8 huizen die we in onderstaand verhaal noemen, zijn er nota bene 3 volledig in vlammen opgegaan…

- Links vooraan zien we nog een gedeelte van het hek, dat toegang geeft tot de (nieuwe) boerderij van Jan Karskens Wubs. Dat hek is nog een overblijfsel van het hekwerk*, dat om de oude Karskens-boerderij stond, die in 1930 helemaal afbrandde. De huidige monumentale boerderij op no. 13 kwam ervoor in de plaats. De families Geertsema, sr. en jr., woonden er daarna.
* Fraaie hekpartijen waren bij de huizen in dit gedeelte van de Dorpsstraat bijna standaard.
- Het volgende huis (huisno. 15) is het voormalige PTT-postkantoor. In de jaren (19)’50 en ’60 woonden daar J. Troost en Edo Oldenburger als kantoorhouder. Daarna had Jurrie Haan er jarenlang z’n assurantiekantoor. Nu woont de fam. Henk & Agnes Wubs-Kramer er al weer heel wat jaren.

- Op no. 17, huize ‘Up to date’, woonde Karssien Huitzing. In mei 1982 zagen omwonenden ineens zware rookwolken onder het dak uitkolken en ging zijn villa-achtige pand in vrij korte tijd geheel in vlammen op. Sindsdien is ’t een braakliggend terrein, dat de aanblik van dit gedeelte van de Dorpsstraat bepaald niet verfraait.
- No. 19 is het op een royale kavel gebouwde herenhuis (- waarin ook wel dames konden wonen trouwens; het had meer te maken met de aanduiding dat er ‘heren-van-stand’ woonden -) van Klaas & Griet Wilzing; later van z’n zoon Jan (“Boukje”) Wilzing en heden ten dage van de fam. J. Huitsing-Seip.
- No. 21 is opnieuw zo’n herenhuis. Geert Sterenborg & Zwaantje Volders (van "'t Sterenborg") lieten het in 1931 bouwen op het voorvaderlijk erf van de familie Albert Migchels**/Hindertje Sterenborg. In de oorlogsjaren '40/'45 overleed Geert Sterenborg en vond Abel Migchels er met z’n gezin lange jaren een fijne woonstek.
Nu woont de fam. J. Luring er al weer geruime tijd.
Op de plek van de huisnrs. 19, 21 en 23 stond zo’n 100 jaar geleden een royale boerderij: Erve Thees. Een telg uit het Migchels**-geslacht woonde hier al sinds 1700.
** De naam Migchels komt van ‘Michaels’, een voornaam die in de familie Fabricius voorkwam. Johannes Fabricius was van 1619-1628 predikant in Onstwedde.

- No. 23 is nu het huis waar nu mevr. B. Hidding-Roskamp woont. Haar schoonvader Geert Hidding liet het huis indertijd bouwen en dreef er een brandstoffenhandel. Hij kreeg er de bijnaam ‘Kolen Geert Hidding’ door.
Toen ca. 1970 de kolen als brandstof ’t moesten afleggen tegen het aardgas, stopte Geert ermee.  
- Markant torent links op de achtergrond op no. 25, fraai afstekend tegen het hoge groen, de vroegere èn huidige dokterswoning van het dorp. In de jaren (19)’30/’40 dokter De Groot, daarna dr. De Vries, dr. F. ten Hoor (1959), dr. J. Boer (tot 1970), dr. A. Westerbrink en nu dr./fam. J.P. de Kroon.

- Op No. 27 zien we nog net, aan de andere kant van de Karskenslaan, - eerder ‘de Laan’/'de Loane'  geheten -, het vroegere zgn. ‘Schrievershoes’, een boerderij waar in 1829 Jan Willems Schrijver woonde. Oorspronkelijk heette deze boerderij Erve Hinckink, vanaf ca. 1700 bewoond door de familie Hensums van Veenhuizen.
De exacte jaartallen ontbreken, maar dhr. Hiske Boels meldde ons dat zijn grootouders Hendrik Boels / Hindrikje Kuipers op no. 27 een tijdlang een kruidenierswinkel hebben gehad. Hiskes pa, Freerk Boels, was regelmatig met zijn vader naar de groothandel in Winschoten geweest om bijv. een vat stroop te halen. Stroop werd in die tijd nog met een lepel uit het vat in een door de klant meegebracht potje gedaan. Waarschijnlijk betreft 't de periode ca. 1905 tot ca. 1920. In de jaren (19)’30 woonde in elk geval de joodse familie Meijer op no. 27: 3 broers en 1 zus. Vandaar dat men er toen de benaming ‘Jeudenhoes’ aan gaf. In april 1942 brandde het huis helemaal af en korte tijd later werden  drie van de vier*** bejaarde Meijers opgepakt en overgebracht naar Kamp Westerbork. Ze kwamen allen om in een Duits vernietigingskamp.
Freerk Boels, de zoëven genoemde vader van dhr. Hiske Boels, verhuisde in 1947/'48 z'n smederij van de Dorpsstraat 26 naar de tegenoverliggende Karskenslaan, naar de plek van het voormalige 'Jeudenhoes'.

*** De 66-jarige Abraham Meijer wist tijdig onder te duiken op de 1e Barlage.

© Klaas Meijer  (k.meijer@onstwedde.info)

N.B. Met dank aan de dames Cathrien van Kleef-Boels, B. Hidding-Roskamp en T. Trenning-Sterenborg + de heren Hiske Boels, Aike Kruiter en Nanne Trenning voor de aanvullende info.