De Dorpsstraat als centrale Winkelstraat

Afl. 48 – 13-02-2014

Dat was een fikse lijst in de vorige aflevering, vond u niet?  
Ik bedoel de waslijst van sinds de jaren (19)’50 verdwenen winkels en bedrijven in de Onstwedder buitengebieden en de straten die richting de Dorpsstraat lopen.

Vandaag ziet u als ‘richtingwijzer’ voor het verhaal een foto, - genomen vanaf de toren van de Geref. kerk - , van een gedeelte van de Dorpsstraat:  van No. 8 (rechts, Drenth's Schoenenzaak) tot No. 36 (Garage Jan Heikens, in de verte linksboven). We zijn in het jaar 1965. De oude klinkerstraatweg ligt er dan nog.

Deze keer wil ik namelijk voor u eens op de rij zetten, of in er onze Dorpsstraat, ons dorpscentrum, misschien óók (veel) winkels / bedrijven zijn verdwenen net als in de ‘buitenstraten’. Of we er zo te zeggen sinds die jaren ’50 over de hele linie enorm op achteruit zijn gegaan? (De 37 boerderijen/boerderijtjes, die vroeger aan de Dorpsstraat stonden, tellen we deze keer gemakshalve even niet mee...)
Controleert u mee?

Dorpsstraat, oostzijde: (even huisnummers)
Huisno. 2: Smederij ‘Haijoboas’ Smit; daarna: Smederij Geert/Geert jr./Harm Gelling; later: slagerij Jager/ Nimberg / visboer; daarna: Manufacturen; pand afgebrand na brandstichting;
No. 4: Café-bakkerij-boerderij Hilgenga (pand afgebrand in 1911); daarna: Kruidenier-café Jans ('Pinto') Moed & Hindertje Schenkel, tevens automatiek. Slager Harm Lutjeboer (zie huisno. 64) stelde: "Jans Moed hef de Onstwedders kabbenoades eten leerd !" Hij wist waarover hij 't had, want de verkoop van karbonades in zijn slagerij steeg met sprongen nadat Pinto Moed dit product in z'n arsenaal had opgenomen; later: café/snackbar/ automatiek Geert (‘Luug’) Hidding en kruidenier Jan Wakker; café ‘De Flierefluiter'; pand afgebrand. Na nieuwbouw, nu: Accountantskantoor Renate Paans;
No. 4a: Hoeden- & Handwerkwinkel ‘De Breinaald’,  Maison Gepke (hoeden) en Trientje Bleker (borduurwerken);

No. 6: Galanterieën / Boekhandel? Kanoorbenodigdheden Hilvert (‘Kareltje’) & Lukkie Wilts-de Roos; Kantoor ABN/AMRO-bank; nu: Kapsalon Carla’s Haarmode;  
No. 8: Manufacturen Jan (‘Lapke’) Oosterveld. In de jaren (19)'50 kon je er één avond per week terecht bij tandarts mevr. Van Duyn (van Stadskanaal); nu: tandartsenpraktijk Robert H. Wieten;
No. 10: Schoenenzaak Jan / Heino Drenth; later: ‘Kado en Zo’ (Dinet Visser); later: Anneke Weesjes – Glasdecoraties in lood;nu: 'Altaflex' Fiets & Techniek Peter Gelling;
No. 12: Galanterieën en Manufacturen Hendrik & Antje Moorlag; later: Radio- en Electra-zaak Albert Lantinga;

No. 14: Zakkenhandel & -reparatiebedrijf Hiske Kruiter;
No. 18: Smederij Egberts; later: Rijwielzaak/fietsenmakerij Jan (‘Aainaarm’); Wubs, annex winkeltje voor rookartikelen van ‘vrouw Wubs’-Hidding;
No. 22a: Heren- & Dameskapper Hendrik Oosterveld (+ sterke verhalen...);
No. 26: Smederij Freerk Boels (later verhuisd naar de Karskenslaan);
No. 28: (hoewel eigenlijk buiten de tijdsperiode van deze lijst vallend; op de plek van de vroegere Geref. Lagere School) Supermarkt Halmingh; Supermarkt Kramer; Supermarkt Smit; C-1000 Supermarkt Jan Schut / vanaf 2015 COOP-Supermarkt Jan Schut;

No. 34: Stelmakerij Jan (‘Poede’) Wilts / Meubelzaak Jackie (‘Poet’) Wilts;
No. 36: Fietsenmaker/garage- en Autobusonderneming Luud Heikens / Garage Jan (‘Garage’) Heikens; achter het garage-pand: kruidenierswinkeltje van Albert & Theresia Kruize-Hanker; nu: Schoenenhuis (Jan Heino) Drenth
No. 38: Bakkerij Jansen; Veehandel Salomon Meijer; fam. Hendrik Draadjer; Veehandel G. Prins (hun boerderij was bij de bevrijding van Tange op 13-4-1944 in brand geschoten); Slagerij F. Halmingh; nu: Slagerij (Johnny) Hemmen;
No. 40: Hotel Wiechers; ANWB Bondshotel ‘Westerwoldia’; Café (Rikus) De Vries; Zalencomplex ‘Het Tehuis’ (beheerder Jan Wakker - tel. 202); later: Warenhuis / Woninginrichting / Autorijschool Jan Bosschers; daarna:  Warenhuis Grietje Boels-Lantinga; daarna: Boels’ Verwarming Henk / Dirk Boels);

No. 42: Wolwinkel Chris Veldhuis; Harm Kiel Centrale Radio-Inichting(onderhoud radio- en telefoonpalen;
No. 44: Politiebureau (met celruimte), veldwachter ('Boultje') de Vries / brig. L. Muggen; Melkboer Hendrik Korte;
No. 46: Transportbedrijf & Strohandel Aike Streuding;
No. 48: Transportbedrijf & Strohandel Hendrik Streuding & Alke Louwdjk); in 1945/'46 ws in de grote schuur een gaarkeuken gevestigd, beheerd door ... Tichelaar;
No. 50: Timmerman Hindrik Timmer;

No. 52: Kledingzaak Adolf Bruining (tot eind 1965); daarna: Electro Jan Dijkman; Richard P. Dijkman;
No. 64: Slagerij Harm Lutjeboer & Jantje Slagter (tel.nr. 23) ; Slagerij Berend Halmingh;
No. 66: Manufacturen Derk (‘Lapke’) Brakke; vanaf 1966: Kledingzaak Adolf Bruining (tot 19..); later: Kleding- & Modezaak Heye Wubs;
No. 68: Kleermaker De Roos;
No. 70: Aannemersbedrijf Engel Huisman;
No. 74: Schildersbedrijf Jan (+ Harm "Gado" + Klaas) Huisman;

No. 76: Wessel Wubs en zijn vrouw 'Keetje (Lucretia) Moed', die voorin het huis een kruidenierswinkeltje had;
No. 78: Galanterieën Berend Westenberg / rechts voorin: tabakszaak + hengelsportartikelen (‘Berend & Manne’);
No. 80: Molenaarsbedrijf (Oll') Heije Wubs; Wessel Wubs (de molen stond wat naar achteren tussen huisno. 78 en 80
No. 82: Assurantiën Hindrik Kiel;
No. 84: Café (Oll') Jan Moed, ook wel 'Jan Snor', vanwege z'n indrukwekkende knevel / rechts voorin: kruidenierswinkeltje van (Oll') Antje Moed (tegenover het Mieghummeltjesbos);
No. 90: Expeditiebedrijf Albert Streuding; (tel. 389)
No. 92: Transportbedrijf (Agent voor Van  Gend & Loos) Geert Hidding;
No. 94: (naast het kerkhof) Timmerman-aannemer Jacob Huisman.

Dorpsstraat, westzijde: (oneven huisnummers)
No.   5: Notarishuis; Tandarts Bruggers; SNS-bank; Huisartsenpraktijk dr. Schut;
No.   7: Schildersbedrijf Geert Huisman / Harm ("Gat") Huisman & Fientje ("Kont")
No.   9: Stelmakerij Elze / Berend Hut; nu (op no. 7 en 9): fam. Ane Vermaat;
No. 15: PTT-Postkantoor (kantoorbeheerders: Johannes Troost; Edo Oldenburger); daarna: Assurantiekantoor Jurrie Haan (opgeheven);
No. 23: Brandstofhandel Geert (‘Kolen Geert’) Hidding en kruidenierswinkel Tine Hidding-Moed;
No. 25: Huisartsenpraktijk dokter De Groot / F. ten Hoor / De Vries / dr. J.J. Boer / A. Westenbrink / J.J. de Kroon;

No. 29: Werkplaats fietsenmaker Willem Heikens; Kachelzaak/Gas- & waterfitter Henk Boels; later: Hids' Verzekeringen; nu: Snackbar ‘’t Wold’ (Albert & Trijnie Meems-Velema);
No. 29B: Diepvrieskluis-verhuur Koert Rozenveld;
No. 29C: Openbare Leeszaal & Bibliotheek; nu: ‘Huis & Hof’ (Kruiter);
No. 31: PTT-Postkantoor (kantoorbeheerder L. van der Schoot);
No. 35: Loonbedrijf Meeme Leffers;
No. 39: Drogisterij Roelf Meijer & Finie Bruining; Motor- en Rijwielherstelplaats + radio's en grammofoons: Willem Heikens; later: Kleermakerij Wiepko (‘Snieder’) Boels; 'Onderlinge Brandwaarborg Mij. 'Onstwedde'; nu: Fysiotherapie Maatschap Nw.Pekela-Alteveer-Onstwedde;

No. 41: Bakkerij Roelf Hilgenga / idem Klaas Hilgenga; nu: Bakkerij John Meinds;
No. 43: Ster-kruidenier  en eierhandel Albert Moed; later: Slijterij Moed;
No. 45: Bakkerij Reint / Wubbe Horlings; nu: Loonbedrijf A.D. & J.J. Moed;

- Beukenweg (omdat ze bijna in de Dorpsstraat-lijn zitten, nemen we ze mee): 
No. 2: Schoenmaker De Boer; Groenteboer/vis/bloemen Willem Greven; 
           Holtjer Bloemen; nu: Bloemenhuis ‘Bennie’ (Bennie & Sinie Elzen);
No. 4: Aannemersbedrijf Roelof & Wendelke Lantinga (eerder op Dorpsstr. 63); Aannemer Hendrik Beikes; Bouwbedrijf (Flip) Schreuder; -

Vervolg Dorpsstraat:
No. 49: Café Wubbe Bots; Café Harm Bots; Café (Oll') Frederik Meijer (de vader van Arend Meijer, van de Garage ernaast); Jan (‘Café’) Heikens; Café Johan de Groot; Café Swabedissen; Café Geert Grevink; Café Hilberdink; Café Eltje Blaauw; nu: Café-Eetcafé Gerak (Jan Geert Veldhuis & Gera Korte);
No. 51:  Garage Arend Meijer (ca. 1950 geëmigreerd); Garage De Groot; Garage Roskamp; Garage Philip ten Holt; daarna: snackbar (Aike Streuding; Ellen ten Holt; Marieke Dijkman) en café; pand afgebrand en tot 2014 fungerend als noodkijk-ingang van het dorp bij de 'Blauwe Diamant' op de  rotonde;
No. 53: Kapper Harm Thoma; Herenkapper + Rookartikelen Nico R. Langerhuizen;
No. 63: Aannemersbedrijf Roelof & Wendelke Lantinga (later verhuisd naar de Beukenweg 4);

No. 65: Hoedenwinkel Annie van der Laan-van Dam;
No. 67: Thuisbasis van het 'Onstwedder Dörsmesien'. Locomobiel-machinist Arend Deen woonde ernaast. Voorin het woonhuis had mevr. Dirkje Deen-Dik indertijd een garenwinkeltje; Installatiebedrijf en kachelhandel Gerrit Mulder; Warenhuis Novy (André & Marleen Mulder; Elly Leugs-Meijer); nu:TVDL Computers (eig.: Tom T. van der Linden - Holte 26);
No. 71: Spar-kruidenier Hendrik Huisman (Hendrik werd later aannemer op No. 87/89); Spar-kruidenier Tammo / kruidenier-drogisterij-slijterij Berend Timpener;

No. 73: (In het Mieghummeltjesbos) Confectiebedrijf 'Ideaal' - Harm Hartsuiker;
No. 77: 'Scheerboas' Meijer, tevens 'leedaanzegger' voor de begrafenisvereniging. Een loods in de tuin deed dienst als uitgifte-magazijn van het 'Groene Kruis';
No. 79: Schoenenzaak (tevens zadels en paardentuig) Harm ('Haarm Schou') Lutjeboer;
No. 81: Varkenshandel A. Hidding Jzn.;
No. 85: Brandstofhandel G. Hidding & Zn.; ws. op No. 87 en 89: Aannemersbedrijf Hendrik Huisman en Aannemersbedrijf Kobus Huisman (beiden geëmigreerd naar Canada);
No. 91: (in boerderij Hilgenga) Kruidenierswinkeltje van "vrouw Thurkow";
(Voor de compleetheid)

Holte 3 : Veehandel en 'old iezer-jeude' Eltjo Lutjeboer.

Volgende keer sluiten we deze reeks over Onstwedder winkels en bedrijven in de vorige eeuw af met een lijst van winkels en ondernemingen, die zich in de recentere tijd in ons dorp nieuw gevestigd hebben.

*** Ook bij deze aflevering zijn we voor het aanleveren van allerlei nuttige en interessante informatie veel dank verschuldigd aan o.a. mevr. Joke Lutjeboer, mevr. Chonda Luring-te Velde en de heren Derk Lantinga, Jan Lutjeboer (Stadskanaal), Geert Draadjer en Jacob Scheper. Een mooi brok Onstwedder historie blijft zo behouden. "Mooi waark, luu!" Onze dank gaat eveneens uit naar hen die, soms van verre maar razendsnel, uiterst waardevolle aanvullingen en verbeteringen doorgaven:
Henk Lukens (Steenwijk), Elze Kruiter (Den Helder), Koos Potze, Bert Hartsuiker, Hendrik Hoekzema, Hilda Heun-Wubs, Joh. Veldhuis, Aike Velthuis, Albert Wubs en Geert Tipker (Haarlem).
Wordt dus – nog één keer – vervolgd.

© Klaas Meijer (k.meijer@onstwedde.info)