Goede buren zijn de beste vrienden

AFL. 79 : GOEDE  BUREN  ZIJN  DE  BESTE  VRIENDEN

Of : Hoe de kwaliteit van leven in een dorp door ‘noaberschap’ blije gestalte kan krijgen.

Het woord ‘noaber’ dateert in wezen uit de tijd dat Westerwolde opnieuw bevolkt werd. Ruwweg : de periode van 600 – 800 na Chr.
Qua betekenis is ‘t simpel gezegd : de ‘boer’ die ‘t noast’ (het dichtst) bij je woont.
De link met het begrip ‘je medemens’,  ‘je naaste’ dringt zich haast automatisch op. Van daaruit komen we vlot uit bij de bekende uitdrukking inzake die evenmens, je naaste : ”Wat gij niet wilt dat u geschiedt, doe dat ook aan een ander niet.”

Ik herinner me, dat in de jaren (19)’70 en ’80 dat de enige gedragsregel was, die we op de voormalige Chr. Mavo “’t Spieck” (= de voorganger van het huidige Ubbo Emmius  Onstwedde), zowel in het schoolgebouw als op het plein, hanteerden. Eén gouden regel, waarmee leerlingen, leerkrachten en ouders ’t moesten doen. En dat deden ze ! Veel scholen uit de jaren ‘20 van deze eeuw zouden daarvan ’t een en ander kunnen leren ……

Als je bovengenoemde uitdrukking op z’n diepere waarde beoordeelt, zou je ‘m even zo goed kunnen omdraaien tot : “Wat gij graag wilt dat u geschiedt, ontzeg dat ook aan een ander niet !”
Beide uitdrukkingen samengevoegd komen m.i. vrijwel volledig uit bij de kerninhoud van het begrip ‘noaberschap’. Een begrip, waarmee de Westerwoldse regio (en Onstwedde hoort daar in weerwil van de door Den Haag afgedwongen gemeentelijke herindelingen nog steeds bij !!!) al meer dan duizend jaar de stormen van oorlogen, ziekten, perioden van droogte / natheid en economische crises heeft doorstaan.
Én …….
Hoe prachtig is ’t dan om in ‘De Nieuwsbode’ van 1 maart j.l. te mogen lezen, dat de deelnemers aan de 17e editie van het bekende wandelfestival ‘Tocht om de Noord’ straks in onze regio welkom worden geheten onder het motto “Moi’n Westerwolde : proeven van gastvriendschap”. ‘Noaberschap’ voor ieder die meedoet aan deze tocht, zo mag u ’t ook opvatten. Westerwolde op z’n allerbest !

Waarom ik zo lovend ben over deze levensinstelling van onze streek ? Oooh, dat is heel simpel : vanaf de dag dat ik in Onstwedde kwam wonen – inmiddels bijna 60 jaar geleden – heb ikzelf die hartverwarmende noaber-instelling van m’n toen nieuwe mede-burgers mogen ervaren. Er waren uiteraard verschillen in levensopvatting (soms met ietwat vervelende uitschieters, in die tijd met name op kerkelijk gebied), maar in het algemeen mocht je op je dorpsgenoten rekenen. In goede én minder goede tijden.

Het element ‘humor’ ontbrak daarbij zeker niet. Terecht ! Het bekende tv-programma “Mr. Visser doet uitspraak” hadden de Onstwedders beslist niet nodig.
Ik herinner me nog dat ik met iemand uit de buurt een ietwat moeilijke kwestie moest bespreken. Toen hij aan onze tafel kwam aanzitten, z’n ellebogen demonstratief erop wilde plaatsen, zag hij voor zich een briefje liggen dat ik daar had neergelegd met de tekst “Leg je eisen maar op tafel. We ruimen toch zo af ….” Wilt u wel geloven dat we, na een gigantische lachbui, het probleem binnen 10 minuten tot beider tevredenheid hadden opgelost ?

En wat denkt u van die buurman, die mij enorm te pakken nam toen ik een klein toompje kippen had aangeschaft. ’t Waren volgens de verkopende boer “kukens van Grunneger maiwen” (kuikens van het Groninger meeuwen-ras). Nog niet eierleg-rijp dus, maar ik maakte toch al vast een begin met het timmeren van een luxueus legnest. Twee dagen later lag er een ei in de kippenren ……. Sjonge, waren me ‘dij kukens’  toch een stuk verder in hun ontwikkeling dan die boer me verteld had. De avonden erna was ik tot ver in het donker als een gek bezig om de beoogde, fraaie legbatterij klaar te krijgen.
De morgen nadat het nest klaar was, was ik me voor het raam aan het scheren. Ik zag m’n zoontje buiten lopen en riep hem toe:”Kijk ’s of er al eieren in het nest liggen.”
Ik zag hoe hij het deksel van het legnest opendeed. Hij bleef dat deksel echter maar vasthouden. Ik riep:”Ligt er nou een ei of niet ?” Op aarzelende toon kwam z’n reactie.”Ja-a, maar er zit ook een briefje aan ……”
Het scheren bleef er verder bij. Ik rende naar buiten en keek in het legnest. Inderdaad lag er een ei. Plus een eraan vastgeplakt briefje, met de onthullende tekst:”Uw kippen hebben nu het voorbeeld wel gehad. Laat ze nu zelf maar ‘s gaan leggen !”

Of die al wat oudere jongeman in onze buurt, die maar steeds geen verkering met een lief meisje had kunnen krijgen. Uiteindelijk leek dat echter tóch te zijn gelukt. Op een zondagavond bracht hij z’n eerste bezoek aan haar ouders. Om zich voor te stellen.
Kunt u zich voorstellen hoe stomverbaasd hij keek toen hij de maandagmorgen erna met de auto naar zijn werk wilde gaan en er zich een heibels kabaal in de straat liet horen ?
Aan de uitlaat hadden we een grote reeks lege conservenblikken vastgebonden, die ratelend over de straatklinkers denderden. Alsof z’n  huwelijksreis was begonnen ……..  

Met een levensinstelling als hierboven die ik heb geprobeerd met enkele historische voorbeeldjes te omschrijven, kun je ook in moeilijke tijden samen overeind blijven. Dan kunnen zelfs dure boodschappen, hoge energieprijzen, het klimaat, corona-zorgen, een trage overheid, stakingen, zelfs oorlogsdreiging, je niet van de wijs brengen.

Ter gelegenheid van ‘Onstwedde 1100’ in 1977 werd een gelegenheidsmunt op de markt gebracht : de Solidus ˡ. De verkoop ervan was een groot succes en de u mogelijk bekende Stichting Munt kan met het (bescheiden) restant van de baten nog altijd culturele en sportieve aktiviteiten in ons dorp financieel enigszins ondersteunen. De naam van die herdenkingsmunt werd eensdeels ingegeven door een gouden munt die ooit van de 4e tot de 10e  eeuw bij de Romeinen had bestaan.

Maar niet minder door het onwankelbare vertrouwen in het karakter van onze bevolking. ‘Solidus’ heeft immers alles te maken met solidariteit. Als je de betekenis daarvan opzoekt in de Dikke Van Dale, staat daar:”het bewustzijn van saamhorigheid en de bereidheid om de konsekwenties daarvan te dragen.” In wezen is onze veelgeroemde ‘verzorgingsstaat’ de doorvertaling van deze begripsomschrijving.

Als u deze aflevering van ‘Taikens & Toal’ in alle rust hebt gelezen, op uw geest hebt laten inwerken en vervolgens een instemmend grommetje uit uw keel hebt laten oprispen, dan mag u er blij van overtuigd zijn dat u in de goeie streek van Nederland, van Europa, van de wereld woont. En dat wij hier met z’n allen ook blij met u zijn.

ˡ Opmerking : Als u nog zo’n herdenkingsmunt mocht bezitten, weet dan dat ondanks de achteruitgang van het aantal muntenverzamelaars, op ‘Marktplaats’ de waarde van de 1 Solidus-munt (omgerekend) nog altijd zo’n 10 % boven het bedrag ligt dat u er indertijd voor hebt betaald………….. Kortom: een heel solide belegging !

© Geert Schreuder (de ‘Taikens’) en Klaas Meijer (de ‘Toal’)