No. 72 – 12 november 2020 :  VAN  BOURTANGE  TOT  (VAN)  MAASTRIGT ……

                                        Deel 2 : Zorgelijke ontwikkelingen na 200 jaar Gemeente zijn

Even vooraf: De titel van deze 2 afleveringen vindt u mogelijk wat dubbelzinnig. Hij is vooral ingegeven, doordat het hoofdzakelijk gaat over onze eigen Gemeente. Aan het eind gaat ’t echter ook over landelijke ontwikkelingen en de invloed daarvan op Gemeenten/burgers; van noord (Bourtange) tot zuid (Maastricht).
Opmerking bij deel 2: Begin 2021 zal dhr. Klaas Sloots waarschijnlijk als de nieuwe burgemeester van de Gemeente Stadskanaal worden benoemd. De link in de titel met onze huidige aanvoerster, mevr. Yvonne van Maastrigt, gaat dan verloren. Daarom hebben we besloten deel 2 van deze aflevering een aantal weken eerder dan gepland on-line te brengen. Bovendien hebben diverse landelijke dagbladen kennelijk en heimelijk inzage gehad in deze aflevering (die wij al in september j.l. schreven). Diverse elementen uit onze kritische analyse kwamen de laatste tijd namelijk ook in meerdere van hun weekend-columns ter sprake.
Tja, ook ‘Taikens & Toal’ moet kennelijk oppassen voor hackers ……..
= = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

In de jaren (19)’70 die volgen worden de dorpen die buiten Stadskanaal liggen keihard met hun neuzen op de Stadskanaal-hoogmoed gedrukt. Waar in het centrum van Stadskanaal een prestigieus nieuw winkelcentrum verrijst, worden de dorpen rondom met bezuinigingen geconfronteerd. Nog erger is misschien wel, dat diverse goed-draaiende middenstanders uit Stadskanaal-Noord met fikse financiële steun van de Gemeente naar het nieuwe centrum worden gelokt: o.a. juwelier Beekman Ockels, bloemenhuis Tanja, Boiten-Techniek & Gas. Wanneer bedrijven uit Stadskanaal-N. zich in een randdorp willen vestigen, wordt dat daarbij “gewoon” verboden. Bijv. als Natuursteenbedrijf Jan Kalk aan de Ter Wuppingerweg in Onstwedde een nieuw bedrijf wil gaan opzetten, wordt daarvoor “gewoon” geen vergunning verleend.
Dat de Gemeente Stadskanaal bij de uitvoering van al die plannen die de glorie van het nieuwe  Stadskanaal-Centrum moeten benadrukken, diverse historisch waardevolle panden daar rigoreus laat slopen (bijv. de fraaie Cuba-sigarenzaak van de fam. Jansen aan de Hoofdstraat of het nabijliggende pand van drukkerij Eerelman), mag ‘m de tranen niet waard zijn. Volgens de gemeentelijke beleidsbepalers dan. En over het grote aantal  oude, beeldbepalende bomen dat rondom sneuvelt, mag al helemaal geen lelijk woord gezegd worden. De (Knoalster) vooruitgang mag “gewoon” niet ter discussie staan !
Het gat, de kloof mag je welhaast zeggen, tussen het gemeentebestuur en (een groot deel van) de bevolking groeit in deze jaren (on)behoorlijk !
Wat Onstwedde betreft, mag gezegd worden dat aan het eind van de jaren (19)’70 door het gemeentebestuur voorzichtig wordt (h)erkend, dat de initiatieven die de voorafgaande ca. 20 jaren vanuit de bevolking van dit ‘buitendorp’ zijn ontwikkeld, toch wel waardevol voor de Gemeente zijn (geweest). Er was soms enig duw- & trekwerk nodig, maar ons dorp heeft de daaruit voortvloeiende gemeentelijke steun (N.B. : ook financiële !) in die jaren bij bijv. de verdere opzet van Jeugdsoos ‘De Boerderij’, de Anti-Atoomafval-Aktie (1976/’77), de ‘Onstwedde 1100’-manifestatie (1977), ‘Onstwedder Gaarv’n’ (v.a. ’78), bouw van woningen (o.a. Thedinge-/ Mennersingelaan) als “Terecht ! Wel na erg lange tijd, hè !”, maar ook dankbaar aanvaard.

In de beginjaren (19)’90 hebben tal van dingen een wending genomen waarvan menigeen toen al, maar zeker ook in de jaren daarna, heeft moeten vaststellen dat een verkeerde weg werd ingeslagen. Dan moeten we niet direct en alleen aan de gemeentelijke overheid denken, maar veeleer aan beslissingen die in Den Haag genomen zijn. Mede gesterkt door die “Haagse vergezichten” ontwikkelt zich bijv. in het bedrijfsleven een onstuitbare trend tot schaalvergroting. Dat zou absoluut tot meer banen, meer winst, meer welvaart leiden. In een artikeltje in voetbalkrant ‘Voltreffer’ noemde ik die trend toen al de meest slopende ziekte van die tijd : ‘Fusitis Continuo’, de steeds maar voortdurende drang tot fusies.  
In het spoor van die fusies ontwikkelt zich, – haast noodgedwongen –, en aangestuurd door onze Haagse ‘profeten’:
• een onstuitbare managers-cultuur. Mét alle ellendige bijverschijnselen van dien: “Likken naar boven, trappen naar beneden …..”(= “Slijmen bij de bazen, de mensen op de werkvloer opzadelen met de problemen”), waardoor het werkplezier op diezelfde werkvloer met een noodgang keldert.
•• Onder het motto ‘Emancipatie’ worden leraren Maatschappijleer gedwongen om les te geven over “Een slimme meid is op haar toekomst voorbereid !” Ook vrouwen moeten immers  voluit kunnen deelnemen aan het arbeidsproces.
Op zich was daar niks mis mee, was ’t zelfs heel juist,  maar de Haagse vervolgstap om te voorkomen dat ouders met jonge kinderen die kinderen als ballast - (sorry voor het nare woord in dit verband) - gaan ervaren, bleef tot op de dag van vandaag uit.‘Kinderopvang’, ‘NSO’  enz. zijn slechts noodsprongen geweest.
••• Privatisering en doorschuiven van met name allerlei zorg heeft geleid tot kaalslag en groeiende financiële problemen bij veel Gemeenten. ‘Den Haag’ kijkt “gewoon” weg.
Ook het onderwijs ontkomt niet aan schaalvergroting. Bijv. de Onstwedder Chr. Mavo “’t Spieck” voldoet niet aan de nieuwe Haagse norm van (minimaal) 240 leerlingen en kan de deuren sluiten of ……. fuseren. De huidige
•••• leerfabrieken in den lande van soms enkele duizenden leerlingen, zijn het “grandioze” resultaat.
Aan het eind van de jaren ’90 worden, zoals in Den Haag gepland, Huishoudschool, L.T.S. en Mavo in elkaar geschoven tot
••••• VMBO. Zulks onder het lokkende motto ‘Gelijke kansen voor iedereen’. (Zou de sterk gegroeide en miljoenen kostende behoefte aan jeugdzorg in de huidige tijd daarmee iets van doen hebben ?????? En dan hebben we ’t nog niet eens over het groeiende gebrek aan bevoegde leerkrachten……).
•••••• Werkplek en woonplaats/-regio van (semi-)overheidspersoneel behoeven niet meer met elkaar overeen te stemmen.
                                        “Hoezo moet je wonen in de plaats/streek waar je werkt ?”                            
                                        “Om de mensen beter te leren kennen ?”
                                        “Hou op zeg. “Gun je personeel z’n vrijheid !”
Lange files in de ochtendspitsen en een bomvol openbaar vervoer zijn het “geweldige” resultaat. En dan zien we nog even voorbij aan het gat, dat er ontstaat tussen de denk- en leefwereld van de (semi-)ambtenaren en de burgers die ze moeten ‘bedienen’ (Dat is in wezen een totaal niet passend woord hier, zo realiseer ik me. Sorry !). Ik vrees daarbij met grote vreze, dat als nawee van de corona-ellende de arbeidsmarkt nóg sneller zal digitaliseren, dat thuis werken nóg vaker zal voorkomen en dat daardoor het echte contact tussen (de thuis in Verweggistan werkende) ambtenaren en de burger nóg afstandelijker zal gaan worden.

Wat m.i. de grootste problemen zijn in de ontwikkelingen, waarmee de (rijks)overheid ons de voorbije dertig jaar heeft opgezadeld ?
1.) het uit z’n voegen barstende individualisme, gecombineerd met tomeloze hebzucht;
2.) de grote groep wat oudere jeugd, die je gerust mag scharen onder de noemer ‘de meest verwende generatie aller tijden’. Hapklare “voeding” uit onze a-sociale media gaat er bij hen in als de bekende zoete koek;
3.) het nog steeds groeiende gebrek aan (echte) communicatie, waardoor – en nu keer ik terug naar het niveau van onze eigen Gemeente – er als gezegd een groeiende kloof tussen het gemeentelijke bestuurs- en ambtelijk apparaat en de burgers is c.q. aan het ontstaan is.
Gelukkig is een door de provincie bijna afgedwongen gemeentelijke herindeling met Pekela en Veendam (“Groter is goedkoper !” ????) een stille dood gestorven. Maar voor wat betreft het contact met je eigen Gemeente zou je even goed bij een Gemeente “Alles Onder t Stad” kunnen behoren. Schrijf maar ’s een brief naar onze B. & W. + alle fractie-voorzitters over iets dat je kwelt. Ik deed ’t een tijd geleden over een m.i. té gekke stijging van de 10-jaarshuur van een grafplaats op een gemeentelijke begraafplaats: 84 % duurder geworden in enkele jaren tijd. Je krijgt van allemaal een mailtje dat je brief ontvangen is en daarna ….., – op één politieke partij na, eerlijk is eerlijk – niets meer. Ook niet na aandrang.
Zou dagblad ‘Trouw’ gelijk kunnen hebben als ze 3 oktober j.l. op de voorpagina (n.a.v. door burgers geïnitiëerde  duurzame vergroeningsprojecten) koppen: ”Gemeenten hebben weinig oog voor ‘initiatieven van onderop’ ……….
Of onze Nationale Ombudsman die in ‘De Telegraaf’ van 31 okt. 2020 verzucht:”Van Gemeenten mag verwacht worden dat zij met de burger meedenken over oplossingen …” en “En de burger moet kunnen rekenen op een snelle en duidelijke reactie op klachten, vragen en meldingen .….”

Ik heb slechts één voorbeeld gegeven, maar u kent er mogelijk uit eigen ervaring of uit familie-/vriendenkring wel meer. Ambtenaren die beslissingen nemen (of in de doofpot stoppen) over zaken die in ons dorp leven, terwijl ze er nog nooit ene poot gezet hebben. Zij wonen immers in t Stad of in Boerenkoolstronkeradeel ! Wat heb je dan in een gat als Onstwedde te zoeken.
Liever wordt er een (dure) onderzoekscommissie of i.d. ingehuurd om te zorgen, dat er gebeurt wat zij aan grootse ideeën in “de planning” hebben gepropt. Dat er inmiddels tientallen Gemeenten in den lande op de rand van het faillissement staan, tja ….. dat is dan niet anders.
 
Te triest voor woorden. Als je, met gedoogsteun van de beleidsmakers, zó met je burgers om laat gaan/omgaat, werk je verdere versnippering van het politieke partijenveld enorm in de hand.
Want we hebben ’t niet alleen over een Knoalster probleem, maar over een landelijke wantoestand. In Den Haag is ’t, als gezegd, de voorbije 30 jaar zelfs gecreëerd !
Wat ? Je geeft narcistische showpikkies als Wilders en Baudet zelfs de kans om hun stemmental straks te vergroten.
Op naar een Hollands-Trumpiaans tijdperk ?

Ach, laten wij in dat geval maar liever terugkeren naar de Gemeente Bourtange ……..  

© Geert Schreuder (de Taikens) & Klaas Meijer (de Toal)