De allereerste operoatsie in Onstwedde

No. 9 - DE ALLEREERSTE OPEROATSIE IN ONSTWEDDE

Van Roel Maarsingh uit De Krim kreeg ik onlangs een zestal handgeschreven verhalen in het ouderwetse dialect over Onstweddes verleden. Geschreven door zijn vader*, kort voor z’n overlijden in 1989.
Tè mooi om er niets mee te doen, vond ik. Bovendien zijn Geert en ik beiden van mening, dat in elk geval het lezen van ons Groninger dialect bij velen van u dringend onderhoud behoeft. Want hoe stond ’t ook altijd op een wandtegeltje in de kamer van directeur Jan Dirk de Boer van de vroegere Chr.Mavo “t Spieck”?

* Die vader is Harm Maarsingh, die van 1953-1956 onderwijzer was aan de toenmalige Hervormde School in ons dorp. Harm is daarbij weer de zoon van de bekende ‘(vertel)meester’ Roelf Maarsingh, onderwijzer aan diezelfde school van 1912-1946.Deze keer dus – opnieuw - gastschrijver Harm Maarsingh Rzn.

t Is wol al meer as honderdviefentwintig joar leden dou was d’r n Miggels en dai woonde veuraan in Veenhoezen. Het zel wel de betbet-overgrootvoader, - zeg mor: de stoapelbedovergrootvoader -, west hebben van aal dai Miggelsen dai d’r nou nog wonen. Miggelsen bint ja nich oet Veenhoezen weg te sloagen.
Non ja ……
Onze Miggels haar zuk de haile dag al nich zo goud vuilt en tegen melkenstied gung e zaik op berre. Hai haar toch zo’n alderverschrikkelekste liefzeerte, minsenlaif dat was ja nich normoal meer! Veuraal aan de rechterkaande dee t hom slim zeer.
Zien vraauw zee:”Dit vertraauw ik nich langer, hur. Loat de knecht mor noar t dokter hengoan.”
Non woonde de dokter hail in Blijham; naargens was in dai tied aine dichterbie.

De knecht göng op peerd noar Blijham en dou e dokter zien bosschop doan har, zee dai:”Ik goa vot mit die, want was doe mie zonet verteld hest dat heurt mie niks goud tou.” Dokter spande t peerd veur t koetske en ree achter t knecht aan. Hai wus de weg ja nich ! Dou ze op t leste in Veenhoezen kwammen, ging dokter vot noar t bedstee woar Miggels lag. Hai bekeek hom ais goud, drukde veziggies hier en doar en gromde wat in zien snorre. “Is t slim, dokter ?” vruig vrouw Miggels. Dokter keek heur vlak in t gezichte en zee:”Joa wicht. Ik wait wat t is. Hai mout onmiddelk opereerd worden. Aanders komt t nich goud, den staarft e, den gait e dood …..” D’r vuil n hail stille stilte. “Moak zoveul hait woater kloar as t kaanste !”
Dou ruip dokter de knecht d’rbie.”Hest wol ais n swien slacht ?” Joa, doar was hai wol ’s bie west. “En wuist d’r nich flauw in t lief van ?” Nee, doar kön e wol tegen. “Nô, den moust nou dien handen hail goud wasken en kom den weer hier.”
Undertussen lag Miggels in t bedstee te jammern en te jeuzeln van de piene. Dokter greep de jenevervlèzze. Dij was nog goud haalfvol. “Hier”, zee e tegen Miggels,”zoep doar zoveul van op as t kaanst. Den dut t ook nich zeer.”

Noa n zetje kwam de knecht d’r aan. Mit zien baaiden legden ze Miggels op t keukentoavel. d’Ol boer was al oardeg verdoofd en keek den ook slim suf oet d’ogen. En doar was t dokter ja ook om goan. Dij nijmoodse verdovensmiddels van tegenswoordeg warren d’r in dij tied ja nog nich.
Ze bonden Miggels toch veur aale zekerhaid mit n stel hoorntaauwen vast aan de toavelpoten. En dou begunde dokter mit zien operoatsie. t Was n beste blindedaarmontsteken. Dokter har ook nog nooit aaine doaraan hólpen, mor hai wós wol hou t mus. Miggels haar slim veul piene ondanks de innoame van zien 35% verdovensmiddel. Dat kon je wol heuren.
Noa n beste zet luit dokter n daipe poest lös: hai was kloar. Hai waskede zuk de handen òf, luit nog wat meedsienen achter dij hai oet zien dokterstaze opscharreld har en gung n’oes. t Was ook al midden in de nacht worden.
De operoatsie was wonderwel hail goud goan. Noa n poar weke luip Miggels d’r al weer. Hai kon nog wel gain hoazen weer vangen, mor dat huifde ook nich. Doar haar hai wol aandern veur.

Zo, en nou heb ik joe verteld hou de allereerste echte operoatsie in de gemainte Onstwedde verlopen is. Woar n Miggels aal nich goud veur is …..


© Klaas Meijer / Geert Schreuder