De veelzijdigheid van Laddy Jurkiewicz

Laddy Jurkiewicz, zoon van een Poolse bevrijder van Onstwedde, is voor een nieuwe 'Over de vloer bij' geïnterviewd doorJan Uittenbogaart van Onstwedde.info.
 

Ook ruime plaats voor auto’s
De woonboerderij aan de Veenhuizerweg ademt bij binnenkomst geen boerenbedrijf, maar een verzamelparadijs. In de voormalige paardenstal staat een aantal auto’s van Laddy en zijn zoon. Een leuke verzameling Italiaanse en Duitse merken staat opgesteld. Op de brug in de voormalige koeienstal staat een Lancia te wachten op een nieuwe koppeling. Bij Laddy stroomt er naast Pools bloed ook een beetje Italiaans Lancia bloed door de aderen. Lancia is het merk waar Laddy zich al langer op richt. In de boerderij heeft hij de ruimte om deze hobby samen met zijn zoon uit te kunnen oefenen.

Polen leeft ook in het huis
Samen met zijn zoon en dochter woont Laddy in de boerderij. Zijn dochter in het voorhuis, zijn zoon in een appartement op de eerste verdieping en in het benedengedeelte woont Laddy. Ruim 25 jaar woont hij in het huis dat toch ook wel verbonden is met Laddy’s vader Franciszek Tadeusz Jurkiewicz. De in Rybn geboren Pool Jurek is één van de Poolse bevrijders van Onstwedde. Over Jurek is in verschillende interviews al breeduit geschreven. Ook in dit interview komt de bevrijder ter sprake. In de woonkamer, waar een afscheiding gemaakt is voor de twee teckels, hangt een foto van Jurek. Maar er hangt ook een schilderij van een knalgele Lancia.

Toevallig in Onstwedde komen wonen
De boerderij is een fantastisch plekje om te wonen. Ze kwamen hier in 1999. Toen woonden ze hier nog niet echt, ze kampeerden hier een beetje. Het huis is in 1939/1940 gebouwd. De schuur stond er al eerder. Hier woonde de familie Wilzing. Mevrouw Wilzing woonde hier al enige tijd alleen. Haar man was overleden.
Laddy: “De boerderij stond te koop en wij gingen vanuit Bovenkarspel hierheen”. Laddy: “In Bovenkarspel had ik een assurantiekantoor, makelaardij en deed daar aan projectontwikkeling. Het vele werk leidde ook tot klachten over mijn gezondheid. Op advies van de huisarts kon ik kiezen tussen de boel in Bovenkarspel verkopen of het zou niet goed aflopen. Ik was met mijn vrouw op een bovenkamer een kantoor begonnen en deed heel de dag niets anders dan draven, draven. Je begint een bedrijf om geld te verdienen, maar op een gegeven moment word je geleefd door het bedrijf. Na het bedrijf in Bovenkarspel verkocht te hebben, woonde ik daar nog steeds. Dat zorgde er wel voor dat toch nog velen mij voor allerlei advies en klussen konden vinden. Mijn vrouw vond het toen tijd om weg te gaan.”
Ze hadden een carréboerderij in Limburg op het oog. Dat was gezien de reisafstand niet handig. Het zou te ver weg van Bovenkarspel zijn, waar bekenden woonden.

Zijn vrouw kwam uit Drenthe, van oorsprong veenschippers. De oma en opa en meer familie van zijn vrouw woonden in Emmer-Compascuum en zo kwamen ze na tips hier terecht.

Weerzien in Onstwedde van Jurek
Laddy en zijn vrouw vertelden in Bovenkarspel aan vader Jurek dat zij in Onstwedde een leuke boerderij op het oog hadden en stelden hem voor eens mee te gaan kijken. Zo gebeurde het. Ze belden aan en mevrouw Wilzing deed de deur open en kwamen aan de praat. Mevrouw Wilzing vroeg waar zijn vader, gezien het accent, vandaan kwam. “Ja” zei hij, “ik ben hier al eens eerder geweest. Wij hebben hier in 1945 de boel bevrijdt.” Mevrouw Wilzing had als meisjesnaam Greven en kwam bij Veele vandaan. Mevrouw Wilzing zei dat ook zij daar wat had meegemaakt. Zij was ongeveer 17 en daar kwam een Poolse soldaat met een dode Pool op zijn armen aanlopen. De soldaat legde die op de platte wagen van haar vader. Laddy’s vader was tijdens dit gesprek stomverbaasd, want de man die de dode Pool droeg was hij. Dat is een heel apart verhaal. Naderhand is dit hele verhaal uitgebreid uitgediept. Daar zijn verschillende publicaties over.

Vader Jurek is uiteindelijk in Vlagtwedde komen wonen. Veel Polen zijn in Brabant blijven wonen. Het katholieke geloof zorgde ervoor dat Jurek zijn vrouw, de moeder van Laddy in de kerk ontmoette.

Van Waalwijk naar Amsterdam
Moeder kwam uit Waalwijk. Jurek had een oogje op haar. Oma vond het geweldig dat drie Poolse soldaten, in volledig uniform en bewapend, bij haar koffie kwamen drinken. Zij had geen benul van de op handen zijnde romance.  Oma’s huis was eens beschoten.
De voorgevel lag er helemaal uit en was afgedekt met een canvas zeil. Je kon daar zo naar binnen lopen, maar oma deed desondanks wel iedere avond de deur keurig op slot!
Na enkele jaren was de oorlog afgelopen en kon Jurek niet terug naar Polen. Daar zou hem gezien de politieke situatie straf wachten. Ondertussen was er wel een briefwisseling met moeder. Jurek, inmiddels 23 jaar, besloot naar Waalwijk te gaan.
De in het bezettingsleger dienende soldaten werden door de Poolse regering stateloos verklaard. Zij hadden immers aan de verkeerde kant, aan die van de geallieerden, gevochten.

Laddy’s vrouw Meta is tien jaar geleden overleden. Veel te jong. Laddy’s huidige vriendin komt uit Waalwijk. Laddy komt dus na 40 jaar terug in Waalwijk en ging daar kijken waar voormalige familie woonde. Ook even kijken in het kapelletje en jawel, daar stonden nog twee koperen vazen, gemaakt van oude granaathulzen, ooit gemaakt door zijn vader.

Vanuit Waalwijk verhuisde het gezin naar ’s Hertogenbosch. Vader werkte bij Remington, waar ponskaartmachines werden gemaakt. Na anderhalf jaar verhuisde Remington naar Amsterdam aan de Overtoom. Laddy was 6 jaar en daar is hij in de Bos en Lommerbuurt, bij de Kolenkit opgegroeid, in de buurt van het confectiecentrum.

Moeder is daar een confectieatelier begonnen. Vanuit naaimachines in de woonkamer werd dat een bedrijf in Haarlem.

Naar Bovenkarspel
Ondertussen woonde Laddy met Meta, zijn vrouw in Bovenkarspel.  Daar konden ze een huis kopen. Laddy zat op de zeevaartschool in Amsterdam en kon daar vandaan met de trein heen en weer reizen. Laddy ging varen, maar door zeeziekte lukte dat niet. Hij is toen op de binnenvaart terecht gekomen. Een reis met het oude vissersschip van pater Dury, tijdens de studietijd, staat hem nog erg bij. Die reis van Den Helder, buitengaats naar Rotterdam staat hem nog in het geheugen gegrift. Het was erg slecht weer en met tien kinderen aan boord die een plezierige tocht moesten maken en Laddy alleen maar zeeziek, geen prettige reis dus.

Laddy: “Een jaar of drie, vier, heb ik op de binnentankvaart bij Van Ommeren gevaren. Geen mooie tijd. De tanks moesten met de hand met een emmer en koperen schepje gereinigd worden. Met een laddertje moest je in de tanks naar beneden klauteren. Met allerlei chemicaliën werd er gewerkt. Het afval werd over boord gegooid, in de rivier." Laddy werd op 23-jarige leeftijd na een val in het ruim afgekeurd en kwam in de WAO.

Van tafeltapijtjes tot makelaardij
Een colporteur aan huis van zonnewering zorgde voor werk op de Flora in Bovenkarspel. Daar ging Laddy tafeltapijtjes verkopen. Na drie dagen had hij er 103 verkocht. Dat was de aanzet om iets te gaan doen in de handel. Zijn broer tipte hem over beleggingsverzekeringen verkopen. In Amsterdam werkte hij zich in twee jaar op tot leidinggevende. Van verzekeringen kwamen er allerlei andere verzekeringen en handel op zijn pad. Zo ontstond er een verzekeringskantoor. Zijn ouders woonden inmiddels ook in Bovenkarspel. Zijn moeder had een confectiebedrijf met 150 naaisters. Voor Laddy en zijn vrouw, die de administratie deed, een aardige doelgroep. Van eenvoudige verzekeringen werd dat een bedrijf in makelaardij, hypotheken, belastingadvies, projectontwikkeling met uiteindelijk 5000 klanten.

Zwakke gezondheid dwingt Laddy te stoppen
Hoe kom je dan in Onstwedde? Via via gingen ze, samen met hun dochter op huizenjacht in Drenthe. Dochter wilde graag bij vader in huis wonen. Dat was niet gemakkelijk. Er waren veel kleine boerderijtjes, maar niet één waar ook 10 auto’s bij konden. Zo kwamen ze aan de Veenhuizerweg terecht. Een mooi gebied, vlakbij grenzend aan Drenthe, met een coulisselandschap, maar bovenal met veel ruimte in en om het huis. Het huis hebben ze onder eigen beheer opgeknapt. In de kamer zijn de paardenbakken nog als vensterbanken te zien. De ramen die daar nu in zitten bieden de mogelijkheid om ook in de winter naar de gestalde auto’s te kijken. Het is een heerlijk huis geworden, met landbouwer Migchels als buur. Al 20 jaar onderhoudt die ook het omliggende land. Zo wordt een achterliggende akker dit jaar ingezaaid met insecten trekkende wilde bloemen.

Lancia is een grote hobby
Grote hobby zijn zeker wel de auto’s. Hoe is dat zo gekomen? Laddy: “Heel simpel. Ik woonde als kind in de Bos en Lommerbuurt. Dat was een echte volksbuurt. Alle buurmannen waren “ooms”, de buurvrouwen “tantes”. Buurman Kamstra was magazijnmeester bij Fokker.  Hij had weer een vriend die magazijnmeester was bij de importeur van Lancia.  Kamstra reed in een Lancia, niet een in die buurt passende auto, waar de Kever eerder voor de deur stond Als ik in mijn Opeltje stapte keek ik naar die prachtige Lancia.”
Toen zij naar Bovenkarspel verhuisden vroeg hij aan Kamstra, hem te tippen, wanneer hij die Lancia ooit wilde verkopen. Laddy: “We waren aan het sparen voor een elektrische volautomatische wasmachine. We hadden immers een zgn. snelwasser van AEG. Maar, buurman Kamstra belde dat hij de Lancia wilde verkopen. Geen wasmachine kopen dus, kochten de Lancia. De onderdelen kwamen via Kamstra zijn vriend. Van de ene Lancia kwam de andere en zo is de hobby begonnen. Van Lancia naar o.a. Fiat.”

De naam Jurkiewicz
Zo langzamerhand is de naam Jurkiewicz in Onstwedde en Stadskanaal via film en publicaties boven water gekomen. Ook is de overleden Poolse soldaat in Vlagtwedde en Bourtange herdacht. De schoolmeester in Alteveer leerde zijn klas het Poolse volkslied. Vader Jurek was daar danig van onder de indruk. Dat verhaal heeft Laddy al meermaals verteld. Bij de 4 mei herdenking heeft een neef Sebastiaan het woord gevoerd.
Het is toch wel bijzonder dat veel familieleden hier in de buurt wonen. Vader kreeg een huurhuis van de heer Stedema uit Vlagtwedde. Stedema was voortrekker van de herdenking bij de Rolinbrug in Veele. Laddy sprak Stedema aan over het huurhuis in Vlagtwedde. Een week later stond Stedema, op weg naar zijn broer in Haarlem, in Bovenkarspel bij Jurek op de stoep. Even kennismaken met de onbekende toekomstige huurder. Daar werd voor Stedema het verhaal van Jurek duidelijk en was er geen enkel probleem voor de verhuur. In Haarlem is Stedema die dag niet gekomen. Toen vader in Vlagtwedde woonde zijn Stedema en hij goede vrienden geworden. Zo kwam ook het verhaal van de soldaat op de platte wagen en mevrouw Wilzing op de proppen. Neef Sebastiaan komt op visite bij Laddy en waardeert de woonomgeving. Hij verkoopt zijn huis in Bovenkarspel en huurt ook een huis van Stedema. Zo zijn familieleden van Laddy hier in de buurt neergestreken en kwamen oorlogsverhalen door toevallige ontmoetingen boven drijven. Laddy’s vrouw is 10 jaar geleden op 64-jarige leeftijd overleden en heeft dus niet lang van het woongenot mogen genieten.

Laddy is heel actief bij de Lanciaclub die hij 50 jaar geleden heeft opgericht. Afgelopen tien dagen heeft hij samen met zijn vriendin in de Lancia een toertocht uitgezet. Daarbij hebben ze ruim 4000 km gereden. Zijn vriendin, Petra, blijft in Waalwijk wonen. Zij heeft daar haar familie. Vindt ook maar eens een huis in die buurt met plaats voor de auto’s. Laddy heeft de hobby inmiddels aan zijn zoon doorgegeven en mag hem daar nu bij helpen. Laddy woont hier met veel plezier.