Hackathon dringt ook door in Onstwedde

Tot een half jaar geleden had akkerbouwer Nanne Sterenborg nog nooit van een hackathon gehoord. 'De meeste boeren denken dat het een feestje van studenten is', zegt hij lachend. Nu is Sterenborg een van de vier deelnemers aan 'Farmhack', een uniek experiment waarbij programmeurs, codeerders en dronespecialisten op het erf aan de slag gaan met de data van de boer.

Sterenborg, die in totaal 300 hectare aardappels, suikerbieten en graan verbouwt, doet niet zomaar mee. Zijn bedrijf mag dan beschikken over allerlei dure machines en computersystemen die hem helpen bij het managen van de teelt, de echte digitale revolutie gaat tot nu toe aan zijn erf in het Oost-Groningse dorp Onstwedde voorbij.

Aan techniek geen gebrek, zo blijkt als Sterenborg een presentatie geeft aan de ruim twintig deelnemers van de hackathon. Zo maakt Sterenborg al gebruik van gps (bijvoorbeeld om overlap bij het poten van aardappels te voorkomen) en satelliet- en dronebeelden om de groei van de gewassen in de gaten te houden.

Maar bij het omzetten van de beelden in concrete acties gaat het mis. Er zijn wel computerprogramma's die Sterenborg op basis van de data waarschuwen voor bijvoorbeeld de aardappelziekte phytophthora, maar het risico voor een specifiek perceel of plaats blijft onduidelijk. Gevolg is dat boeren voor de zekerheid alle aardappels bespuiten. Sterenborg: 'Ik wil juist weten waar en wanneer ik precies moet spuiten, en hoeveel. Daardoor krijg ik een hogere opbrengst, maar met minder meststoffen en gewasbescherming.'

Om deze precisielandbouw mogelijk te maken zijn softwaresystemen nodig die waarnemingen uit de lucht en op het veld om kunnen zetten in automatische adviezen die de spuitmachine of kunstmestrooier met een druk op de knop uitvoert.

De praktijk staat nog mijlenver van dit ideaal af, zo blijkt als zoon Gert, student geo-information sciences, de beelden van een drone op zijn computer zet. Zo ontbreekt het aan een goede internetverbinding, cruciaal om alle software te laten werken. 'Het internet hier is net iets sneller dan de inbellijn van vroeger. Het is sneller om naar Groningen te rijden en daar de dronebeelden up te loaden.'

In de schuur — waar nog nooit zoveel laptops bij elkaar hebben gestaan — wordt hard gewerkt aan de eerste ideeën. Informatiearchitect Willy Bakker is enthousiast. 'Ik wist niet dat boeren al zo hightech zijn.' Bakker weet alles van het zogeheten lora-netwerk, waarmee sensoren die zeer weinig stroom gebruiken met het internet worden verbonden. 'Dit netwerk kun je ook inzetten om aardappelziekte op te sporen.'

Opvallend is dat alle drie belangrijke softwareleveranciers — Akkerweb, Agrovision en Crop-R — aan de hackathon deelnemen, net als Agrifirm, een van de grootste boerencoöperaties van Nederland. Dit is geen studentenfeestje, maar een serieuze business.

Sterenborg loopt heel de dag met een grote glimlach rond. Ook als er geen app wordt ontwikkeld, is zijn missie geslaagd. 'Ik ben een landbouwer, geen techneut. Bedrijven moeten elkaar vinden zodat de software en apparatuur beter op elkaar aansluit. Daarmee trek je meer boeren over de streep.

Een hackathon op het erf moet de traditionele agrifoodsector wakker schudden, zegt Anne Bruinsma, initiatiefnemer van Farmhack. 'Technologie stelt een boer in staat om sneller te vernieuwen.’

‘Iedereen heeft het over de vraag hoe we 9 miljard mensen in 2050 gaan voeden', zegt Bruinsma. 'Dat is belangrijk, maar er is nog zoveel meer. We hebben ook behoefte aan een schone lucht, een schone bodem, meer biodiversiteit en betere kwaliteit van leven. Boeren kunnen dit leveren, maar dan moeten ze daar wel toe in staat worden gesteld. Een aardappelboer wordt nu bijvoorbeeld alleen afgerekend op kwantiteit, niet op kwaliteit.'

Stap één is meer openheid, aldus Bruinsma, die eerder werkte bij het ministerie van Economische Zaken. ‘De sector heeft het gevoel enorm onder een vergrootglas te liggen, bijvoorbeeld als het gaat om het gebruik van antibiotica en gewasbescherming. Boeren hangen hun vuile was niet buiten. Als je als boer bijvoorbeeld zegt dat er nu veel te veel preventief wordt gespoten, dan is dat nog steeds een taboe.’

Om te laten zien wat er met open data mogelijk is, ontwikkelde Bruinsma met allerlei partners de webapplicatie Boer & Bunder, waarmee 1,9 miljoen hectare aan landbouwgrond in kaart is gebracht. De app combineert open data van vijf bronnen, van oogstdata en hoogteverschillen per perceel tot de maatregelen die boeren nemen om de natuur te beheren. ‘Voor het eerst kon een boer met een klik niet alleen zijn eigen perceel bekijken, maar ook dat van de buurman. Daar is massaal gebruik van gemaakt.’

Bron: FD