Hervormde school

Afl. 01 – 29-05-2012

De Hervormde Lagere School is vele decennia lang beeldbepalend geweest voor de hoek Havenstraat / Kerklaan.
Ooit (1854) gebouwd als openbare school, maar op 1 mei 1871 overgenomen door de Kerkvoogdij van de Ned. Hervormde kerkgemeente. De burgerlijke gemeente Onstwedde bleek de school indertijd namelijk neergezet te hebben op “…het erf der kerk…”. Die gemeente kon dan weliswaar aanspraak maken op het schoolgebouw, maar was niet de eigenaar van de grond waarop die school stond.

’t Was in de tijd van de bekende ds. H.E. Gravemeijer dat de toen nog enige Onstwedder Lagere school verder ging als ‘kerkgemeentelijke school’. Later werd dat Hervormde School. Triest is ’t te constateren, dat de kinderen van Gereformeerde huize in die beginjaren meer schoolgeld moeten betalen dan kinderen van Hervormde ouders… Gelukkig wordt aan deze ongelijkheid rond 1900 op voorstel van ds. Weidner (toentertijd predikant van de Herv. Gemeente) een eind gemaakt.

Het aantal leerlingen groeit gestaag. In mei 1911 zijn ’t er liefst 299! Tachtig daarvan behoren tot de Gereformeerde Kerk. In wezen was het schoolgebouw nu te klein.
Vanuit dat perspectief is ‘t niet verwonderlijk, dat op 1 mei 1912 een Gereformeerde school voor Lager Onderwijs wordt geopend aan de Dorpsstraat (zie No. 02).

Op de ansichtkaart is de aanbouw van het achterstuk (zie de blokvormige entree links) aan het oorspronkelijke vierkant met 4 lokalen al gerealiseerd en telt de school liefst 7 lokalen. Geen gering aantal voor een dorp als Onstwedde.

Hoofd der School waren achtereenvolgens de meesters R. Smits, B. Jonkers, J. van Binsbergen, A.H. Nijhof, G.J. Huetinck, J. Bokma, C. Andringa en A.B. Buss.
Onderwijzers en onderwijzeressen zijn er in al die jaren natuurlijk tientallen geweest, zelfs ondanks het feit dat er meerdere lange tijd in Onstwedde bleven.

Uit de lijst die de eerder genoemde zoon van meester Roelf Maarsingh maakte, halen wij: H. van Elsloo, J. Wiegman, D.A. Koebrugge (werd in 1912 Hoofd van de nieuwgebouwde Gereformeerde Lagere School – zie No. 2), Sonius (v), Tollenaar, A.G. Elbrecht, Groenhof (v), N. Bruggers (v), J.B. Klooster (v), A.C. Stratingh (v),  J.N. Mulder (die o.a. ook de initiatiefnemer/oprichter was van de Onstwedder Gymnastiekvereniging), Venema (v), G. Horlings, B. Brink, G. van Laar, C.J. Overbeeke, H. Maarsingh, A.C. Stratingh, A. Vos (v), E. Holtjer, E.J. Klink, Gerh. Draadjer, J. Turkstra, W.T. ten Hoeve (v), E.G. Meijer (v).

In 1984 wordt het dan inmiddels meer dan 100 jaar oude schoolgebouw verlaten. Nieuwe huisvesting wordt gevonden aan de Boslaan, waar al een kleuterschool staat. Als Prot. Chr. Basisschool De Regenboog gaan die kleuterschool en de vroegere Hervormde school verder. Peuterspeelzaal De Peuterkorf die tot dan was gehuisvest in het huidige Radio- & Speelgoedmuseum aan de Boslaan 3a, trekt er eveneens bij in.

In 2010 wordt het nog relatief nieuwe gebouw gesloopt om plaats te maken voor MFA De Bast. Daarin vinden sinds augustus 2011 de tot De Rank gefuseerde Regenboog-school en de Prof. Langeveldschool (zie No. 02), samen met de locatie Onstwedde van de PC/RK Scholengemeenschap Ubbo Emmius (Voortgezet Onderwijs) een uiterst modern en comfortabel onderdak.

Mijn vroegere achterbuurman Albert Volders zei me eens, toen ik weer ’s van mening was dat veranderingen in Onstwedde wel heel erg traag realiteit werden: “Joa Klaas, dat is woar. Man (= oud-Onstwedders voor ‘maar’) leuf mie nò mor: t komp oeteindelek aaltied wol goud.” 

© Klaas Meijer (k.meijer@onstwedde.info)