Garage Heikens: Een halve eeuw centraal punt

Afl. 13 – 13-12-2012

De afgelopen weken hebben we ons vooral bezig gehouden met een aantal plekken aan de buitenrand van Onstwedde. De hoogste tijd dus om nu ’s naar de dorpskern te gaan.
We kozen, geïnspireerd door de sneeuw van de afgelopen week, voor een winterse foto uit 1932. Als je tegelijkertijd de dorpskern centraal wilt stellen, dan kan ’t haast niet missen dat je in die tijd uitkomt bij het garagebedrijf van Luud Heikens. Even voor het juiste begrip: tegenwoordig kennen we datzelfde pand als ‘Schoenenhuis Drenth’.

Op de foto niet zichtbaar, maar op de muurpanelen (links en rechts van de ouderwetse benzinepomp die voor de boom rechts staat) is in die tijd helemaal niet “GARAGE” of zoiets te lezen, maar in grote, witte baksteenletters : ”HERSTELPLAATS VOOR RIJWIELEN L. HEIKENS”.
De hoofdnering van Luud en z’n vrouw Tjaardina is namelijk de handel in en de reparatie van fietsen. Daarin moet een goede boterham te verdienen zijn!

De dynamiek van de jaren aan het begin van  de 20e eeuw gaat evenwel ook aan Onstwedde niet voorbij. En al zeker niet aan Luud Heikens. De doorgaande wegen in Westerwolde, die tot ca. 1920 nauwelijks meer waren dan modderige boerenlanen, zijn nog maar nauwelijks verhard of Heikens ziet z’n kans schoon. Je mag gerust zeggen, dat hij een goed ontwikkeld gevoel heeft voor de vragen van de economische markt in die tijd. Eerst komt er een taxi in de baan. In 1924 wordt daaraan enthousiast een compleet busbedrijf toegevoegd: ‘Heikens’ Busonderneming’. De eerste bus, - op een carosserie van stelmakerij Draadjer uit de Havenstraat -, is een 11-persoons T-Ford. Er wordt een lijndienst verzorgd onder de naam S.O.W.(Stadskanaal-Onstwedde-Winschoten). De klandizie onder de Onstwedder bevolking is in het begin maar heel matig. Men geeft voorlopig toch de voorkeur aan de fiets, tenminste...

Een (onbekende) inwoner van Onstwedde gaat in die beginjaren van de buslijn op de fiets naar Stadskanaal. Onderweg valt de stevige westenwind hem toch zwaar tegen. Gelukkig! Daar komt net de S.O.W.-bus langs. Onze vermoeide fietser houdt de bus staande, de fiets wordt achterop geladen en hup, uitrustend naar Stadskanaal. Als chauffeur Albert Lantinga onze fietser bij aankomst echter een kwartje (ƒ 0,25) vraagt voor de reis, vaart onze fietser uit: ”Nou moust toch opholden, Albert Lantengoa. Doe most ja toch noar ’t Knoal. Konst mie ja in de loop mitnemen!”
Later worden ook tal van verenigings-uitjes worden met bussen van Heikens gemaakt. Diverse groepsfoto’s – en heus niet alleen van Onstwedder verenigingen –  getuigen daarvan.
Trouwens: de foto geeft duidelijk aan, dat ’t bij Luuds onderneming niet om “…een enkel busje…” gaat.
Een vetpot is het busbedrijf overigens nooit geworden: soms blijkt de netto-winst over een heel jaar nauwelijks een paar gulden te bedragen. (Omrekenen in Euro’s laten we alleen al daarom maar achterwege...)
Geen wonder, dat Heikens z’n onderneming na zo’n 20 jaar, in de moeilijke oorlogstijd van ‘40/’45, toch maar aan grote broer G.A.D.O. verkoopt.  

Slotopmerking: In de rubriek ‘Sprekend verleden’, in de on-line-versie van het historisch fotoboekje ‘Onstwedde, rond ’t Loug en ’t Wold’, zijn we over enkele weken toevallig ook toe aan het Onstwedder dorpscentrum. Daar zult u aanvullende informatie en foto’s over fiets-/taxi-/bus-bedrijf Heikens kunnen lezen.

© Klaas Meijer (k.meijer@onstwedde.info)