04.05.2021 Tekst welkom 4-mei herdenking

Helaas was door een storing aan het begin van de uitzending van de 4-mei herdenking het welkomstwoord van Chonda Luring nauwelijks te horen. Hieronder is de door Chonda uitgesproken tekst afgedrukt.

4 mei 2021

Ik heet u namens het 4 mei-comité Onstwedde van harte welkom.  

Vandaag, de dag van de nationale dodenherdenking, herdenken we alle Nederlandse slachtoffers, militairen en burgers, die zijn gevallen in de Tweede Wereldoorlog en in oorlogssituaties daarna. In het dorp hangen vlaggen halfstok en liggen er kransen bij het oorlogsmonument op de Lougbrink. Straks zijn we twee minuten stil – en laten die stilte spreken….

“Een vrij vaderland kan men pas dàn waarderen, wanneer men deze verloren heeft.” Dat zei Dominik Podgórksi, één van de Poolse bevrijders, na de oorlog.  

Hoe herkenden de Nederlandse streekgenoten zich in zijn woorden. Wat waren ze opgelucht en blij dat op 12 april 1945 de Polen Onstwedde bevrijdden. Maar zijn uitspraak sloeg ook op zijn eigen situatie. Hij hielp ons vrij te maken, maar kon daarna niet terug naar zijn eigen vaderland Polen, omdat de Russen er de baas waren. Nederland werd weer een vrij vaderland, Polen niet.

Onze vrijheid, fysiek èn mentaal, is van grote waarde. Oorlog is onvrijheid en verstoord leven. Wereldwijd is in de Tweede Wereldoorlog miljoenen keren een mens gedood. Iedereen weet hoe èrg het is, om een geliefd medemens te verliezen. Ook regeringsleiders en generaals weten dat. En dan toch …. willens en wetens oorlog voeren en elkaar dit aandoen.   

Van die miljoenen slachtoffers zijn er 24, die bij ons dorp hoorden. We noemen ze, elk jaar opnieuw, bij name. Een mens is pas vergeten als zijn naam niet meer genoemd wordt. We gedenken 24 mensen, mannen en vrouwen. Vier van hen waren nog maar 21 jaar. Ze zijn omgekomen in de strijd of onschuldig weggevoerd. Zonder pardon  doodgeschoten of omgekomen bij bombardementen. Gestorven aan de ontberingen in een kamp of gestraft voor hun dappere verzetswerk, of gesneuveld als bondgenoot tegen de Duitse overheersers.      

24 mensen, voortijdig gestorven. Oorlog breekt levens. Oorlog brengt angst en verdriet. Oorlog knakt dromen en kan generaties lang náwerken. De oorlog stopte niet met de Bevrijdingsdag in 1945. Nee, soms zit de oorlog nóg in mensen.

Ik heb het ervaren bij de interviews voor het oorlogsverhalenboek. Nóg rollen er tranen bij het vertellen van herinneringen. Nog is er een gevoel van paniek als er vliegtuigen onverwacht hard overgaan. Nóg denken dat je je mond voorbij gepraat hebt door te vertellen over wat je zag. Nog koude rillingen als er teruggedacht wordt aan een wrede moord.

De laatste generatie, die nog uit de éérste hand kan vertellen, wordt steeds kleiner. De meesten van ons kennen de oorlog uit de geschiedenisboeken. Of van horen zeggen. Maar we willen blijven gedenken, met herinneringen, met verhalen. En alert moeten we blijven, ook anno 2021, op misleiding, bedrog, haat en leugens van mensen met macht.

Wij zijn van ná de oorlog. Laten we dàt zo houden!