08.10.2020 Herfstwandeling omgeving Wessinghuizen

Woensdagmorgen 7 oktober gingen de wandelaars van WandelenWerkt op pad met wandelcoaches Els Eckhardt, Eltjo Glazenburg en Ooldrik Modderman. Weersomstandigheden prima, geen regen. We hebben vaak geluk tijdens de woensdagochtend wandelingen met het weer.

Verslag Herfstwandeling omgeving Wessinghuizen
De route van 10 km: Wessinghuizen-Veele-Ter Wupping-Kiezelbaarg-Wessinghuizen. Onderweg was er wederom veel te vertellen. In deze omgeving ligt een grote verscheidenheid aan historie daar kun je nog wel heel wat verhalen over schrijven en de fotolink zie onder geeft dit weer.

Startpunt van de wandeling parkeerplaats Artphy de ‘blauwe kunstkathedraal van de constructie’ genoemd (Wessinghuizen). Artphy is geen galerie of museum. Het is een expositieruimte in ontwikkeling. Het gebouw ligt in een grote landschapstuin, omgeven door natuur, akkers en weidegronden. Een plek waar ontmoeten, verwonderen en exposeren van hedendaagse kunst centraal staan. Een aantal keren per jaar worden hier kunstobjecten tentoongesteld van veelal jonge kunstenaars uit de gehele wereld. Beslist een bezoekje waard. Helaas door corona maatregelingen konden we de expositie niet bezoeken. Een andere keer dan maar weer.

Wetenswaardigheden
Wessinghuizen (Gronings: Weskenhoezen).
Tientallen jaren lag het gehucht Wessinghuizen in Westerwolde te dromen in eigen beslotenheid. Slechts enkele zandwegen, in regentijd onbegaanbaar, vormden de verbinding met de buitenwereld. Daar is nu verandering in gekomen. Onder leiding van de Ned. Heide Maatschappij is men vorig jaar begonnen met de aanleg van nieuw verharde wegen. Die nu gereed zijn, terwijl verder over de Mussel Aa een nieuwe brug is gebouwd, waardoor het betonnen voetbruggetje dat tot nu toe de enige verbinding met het dorp Veele was, kon vervallen.

Veele. De naam Veele kan komen van vaal = bleek of van felewa = wilg. Veele is een plaats (dus geen gehucht) in de gemeente Westerwolde. Het ligt in het noorden van de gemeente, waar de weg van Ter Apel naar Winschoten, de N976 het Mussel Aa kanaal kruist. Iets ten westen van het plaatsje stroomt de Ruiten Aa. Vlak boven Veele vloeit deze samen met het Veelerdiep en stroomt dan verder als de Westerwoldse Aa. Bij het dorp stond vroeger ter hoogte van Wedderstraat 54 de Lugtenborgh (in de 18e eeuw ook ‘Klein Piccardië’ genoemd). De gelijknamige boerderij Luchtenborg ten zuiden daarvan werd verwoest bij de bevrijding van 1945. De aanleg van het Mussel Aa kanaal bracht handel en levendigheid, de stoomtram reed er tot aan de oorlog over de klapbrug en in die dagen telde Veele maar liefst zeventien middenstanders. Aan het eind van de oorlog ’40-’45 leidde de bevrijding van Veele opnieuw tot een gedaanteverandering. Op 12 april 1945 trok een eenheid bevrijders onder leiding van kolonel Blondeel (de weg aan de noordkant van het kanaal is naar hem vernoemd) op naar de brug. Drie jonge Belgische militairen, tien Duitse soldaten en een baby uit Veele kwamen bij de gevechten om. Veertien boerderijen, woningen en schuren gingen in vlammen op. De brug ging voor de tweede keer in die oorlog de lucht in. De herstelde brug is genoemd naar de 21-jarige Belgische sergeant Philippe Rolin, één van de drie geallieerde gesneuvelden. Bij de Rolinbrug staat een klein monument.

Giezelbaarg. Het verhaal ging dat Johanna twee kinderen had behekst. Het ene kind had zij kort na de geboorte gekust, het andere had zij over het haar gestreken. Beide kinderen waren kort daarna gestorven. Duidelijker kan het niet, Johanna was ongetwijfeld een heks. Op de burcht in Wedde werd Johanna vrij snel tot een bekentenis gedwongen. De beul had daar behulpzame apparatuur voor in huis. De Giezelbaarg, ook wel Geselberg of Galgenberg, is een opgestuwd heuveltje uit de laatste ijstijd. Aan het einde van de 16de eeuw werden er op deze heuvel meerdere personen levend verbrand wegens hekserij. De vonnissen werden uitgesproken op de Burcht en op de Giezelbaarg tot uitvoer gebracht. Martelingen, ophangingen en heksenverbrandingen: de grond van de heuvel is doordrenkt met bloed en tranen. De galg is gelukkig al langgeleden verdwenen. Volgens een verhaal heeft een boer uit de omgeving ooit de massief eiken paal van de galg gevonden en er een kozijn van gemaakt voor zijn schuurdeur. Een ander verhaal stamt uit 1900, het jaar dat Wedder Swarts het terrein kocht. Hij wilde het egaliseren, maar vond al vrij snel twee skeletten, waarvan één met een ketting om de hals. Swarts stopte meteen met het egaliseren, waardoor de Giezelbaarg vandaag de dag tot ongeveer 2,5 meter boven het maaiveld uitsteekt.

TerWupping is een gehucht Het gehucht omvat een aantal boerderijen en een enkel huis. De herkomst van de naam Ter Wupping is onduidelijk. Soms wordt vermeld, zoals in de folder van Staatsbosbeheer over de rondwandeling in dit gebied, dat het afkomstig zou zijn van het woord wip dat kraan betekent. Schepen zouden hier geladen en gelost worden. Maar vermoedelijk was de Ruiten Aa voor scheepvaart ongeschikt omdat hij te ondiep en te smal zou zijn en in de zomer ook nog eens vrijwel droog viel. Bovendien lag er een elzenbroekbos omheen. En als de Ruiten Aa ongeschikt was, dan geldt dat in nog sterkere mate voor het Oosterholts diepje.

Deze route maakt deel uit van Westerwolde wandelroutes: De nummers 12, 13, 21 en 34.

Westerwolde, daar word je stil van!
WandelenWerkt!: blief fit: wandel een Ommetje mit

Fotoalbum van deze wandeltocht

Verslag: Ooldrik Modderman
Foto,s: Henny van Huizen en Ooldrik Modderman