18.05.2022 Groenewold zoekt schat onder Onstwedde

Kan heel Onstwedde straks worden verwarmd dankzij een zoutpijler in de diepe bodem onder het dorp? Een proefboring moet dat de komende dagen uitwijzen.

Met razend geweld draait de grondboor zich de bodem in. Al 200 meter gedaan, nog 100 te gaan. Het zijn spannende dagen voor Henk Groenewold. Wat treffen hij en zijn mannen aan als straks de boor de bovenkant van de miljoenen jaren geleden gevormde zoutpijler aanprikt? Hoe warm is het daar?

Als verwachting klopt, kunnen 1200 huizen over op aardwarmte: ‘Uniek in Nederland’
Alles boven de 35 graden is goed nieuws voor Onstwedde, zegt Groenewold, directeur van geothermiespecialist LTA Energy. Want dat zou betekenen dat op termijn mogelijk alle 1200 huizen in het dorp kunnen worden verwarmd met aardwarmte. ,,Dat zou uniek in Nederland zijn’’, zegt Groenewold. ,,Zeg maar gerust: een revolutie.’’

Deze week doet LTA Energy een proefboring in Onstwedde. Naast openluchtbad ’t Vlasmeer wordt de eerste ‘aansluiting’ tot bovenin de zoutpijler, ofwel diapier, geboord. De temperatuur daar zal minstens 35 graden zijn, weet Groenewold nu al zeker op basis van eerder bodemonderzoek. Dat is genoeg om het zwembad vanaf dit seizoen in ieder geval deels en vanaf volgend jaar helemaal op aardwarmte te laten draaien.

Hoopvol uitzicht in de energiecrisis: ‘Aardwarmte is zo goed als gratis’
Maar Groenewold rekent op meer. Bij temperaturen rond de 45 graden is het volgens zijn analyse mogelijk om binnen enkele jaren het hele dorp van het gas af te halen met aardwarmte. ,,En die is zo goed als gratis’’, zegt Groenewold wervend. Een hoopvol perspectief nu de energieprijzen de pan uitrijzen en de oorlog in Oekraïne duidelijk maakt dat Russisch gas geen factor is om op te vertrouwen.

Dat werkt zo: de diapier die op 300 meter onder Onstwedde ligt, gaat tot 3 kilometer de aarde in. De hoge temperatuur die in de diepe bodem heerst wordt dankzij de hoge warmtegeleiding van zout doorgegeven tot bovenin de pijler. Als je daar water doorheen leidt met een slangenstelsel, haal je warmte naar boven.

Over een week moet warmtepotentie van zoutpijler duidelijk zijn
Dat is genoeg om het zwembad en mogelijk dus het hele dorp op te draaien. ,,De situatie in Onstwedde is uniek’’, zegt Groenewold. Zoutpijlers zijn in Groningen en Drenthe royaal gezaaid, maar nergens pieken ze tot zo dicht onder het oppervlak als in Onstwedde. Hier hoeft de boor ‘slechts’ 300 meter de bodem in. En niet 800 meter of meer, met alle juridische complicaties van dien doordat boringen op die diepte vallen onder de Mijnbouwwet.

Vandaar dat LTA Energy zijn oog op het dorp heeft laten vallen om te kijken of de theorie in de praktijk ook werkt. ,,Een weekje nog’’, schat Groenewold. Dan zijn de eerste conclusies te trekken. Eerst moet het boorgat, tot 75 meter in de kop van de zoutpijler en met een doorsnee van een halve meter, een paar dagen stabiliseren. Dan pas kan LTA een reëel oordeel vellen over de temperatuur en de potentie van deze warmtebron.

Ondiepe ligging onder dorp maakt aardwarmte relatief goedkoop winbaar
Al alles verloopt zoals gehoopt, dan kunnen meer huizen worden aangetakt op de zoutpijler die tot onder het hele dorp doorloopt. Met dit eerste boorgat kan voldoende warmte naar boven worden gehaald om zeker 20 procent op het energieverbruik van het zwembad te besparen, zegt Groenewold. Om helemaal over te schakelen zijn volgens hem zes van zulke gaten nodig. Het zwembadwater wordt door een ‘lus’ in het dak van de diapier geleid en komt warm naar boven.

Dankzij de relatief ondiepe ligging van de Onstwedder zoutpijler zijn dure warmtepompen niet of vrijwel niet nodig, zegt Groenewold. ,,Voor temperaturen als hier moet je normaal gesproken tot een diepte van 800 meter. Dan is kostbare technologie nodig om het boven te krijgen. In Onstwedde volstaat in principe een leidingsysteem voor het water. Alleen voor grote woningen moet daar dan misschien nog een klein warmtepompje bij. Maar dan nog ben je voor pakweg 200 euro per jaar aan stroom klaar. Vergelijk dat maar eens met je huidige energierekening.’’

Bron/foto: Dagblad van het Noorden