LOSSE FLODDERS: Melkemmer in de toren?

In ‘De muren hebben oren’, het eerste Onstwedder oorlogsverhalenboek uit 2021, staan in hoofdstuk 20 de herinneringen van Geert Tipker aan zijn vader Jogie. Jogie overleed op jonge leeftijd aan de zware periode op Helgoland. Geert heeft ná het verschijnen van het boek nog enkele herinneringen aan de oorlogsjaren opgeschreven. Ze zijn te zien als aanvulling op zijn oorlogsverhaal.

In de oorlogsjaren werd het orgel van de Gereformeerde kerk nog aangedreven door een luchtpomp. Albert-Geert Kruiter was onze vaste pomper. Aan de achterkant van het orgel zat een enorme houten zwengel, die hij met de hand bediende. Door een kijkglaasje zag je een balletje, dat aangaf of het orgel de juiste hoeveelheid lucht toegevoerd kreeg. Wij als kinderen wilden natuurlijk ook heel graag eens pompen. Ná de dienst mocht dat wel van Albert-Geert.

In 1943 werd, behalve de Hervormde klok, ook de kerkklok van de Gereformeerde kerk gestolen door de Duitsers. Na de oorlog is er een nieuwe klok geplaatst, net als bij de Hervormde kerk. Dat heb ik bij die kerk wel gezien, maar niet bij onze eigen kerk. Als kinderen hadden we wel wat woordenstrijd over de kerkklokken. De Hervormden hadden een zware luidklok, die van ons was veel lichter van klank. De Hervormde jeugd zei: “Jullie hebben een melkemmer in de toren hangen!”. Ik was diep beledigd!

In 1944 kwam er een kerkscheuring binnen de Gereformeerde kerk. Een groep gemeenteleden werd ‘Artikel 31’ en ze hielden eerst bijeenkomsten in de ULO. Vooral mijn opa Brakke was heel nieuwsgierig wie er allemaal naar toe ging. Op een zondagmiddag ging opa op de stoep een luchtje scheppen, met de bedoeling om te kijken wie er naar de ULO liepen. Oma was boos, omdat hij zo nieuwsgierig was.  

In de laatste periode van de oorlog werd de Gereformeerde school door de Duitsers gevorderd. Wij als leerlingen kregen toen om de dag onderdak en les in de Hervormde school. Het enige wat ik me daarvan herinner, is de kwaaie Hervormde juffrouw op de gang.  

Foto: Gereformeerde kerk aan de Dorpsstraat.
Collectie Chonda Luring

Oude verhalen uit de twee Onstwedder oorlogsverhalenboeken ‘De muren hebben oren’ (2021) en ‘De ramen hebben ogen’ (2025) of foto’s daarin kunnen herinneringen oproepen. Hebt u nog een bijzondere herinnering, klein of groot aan de jaren ’40-’45 in Onstwedde? Voor de rubriek Losse Flodders ontvangen we die graag via de mail:  redactie@onstwedde.info

Lees meer over Losse Flodders