LOSSE FLODDERS : Meester De Grooth en de illegale krantjes

Vandaag, vrijdag 23 mei, in ‘Losse Flodders’ een spannend verhaal, gebaseerd op aantekeningen van John de Grooth uit Stadskanaal, zoon van hoofdmeester Klaas De Grooth van Tange-Alteveer. Achterin het tweede Onstwedder oorlogsverhalenboek ‘De ramen hebben ogen’ is een bijlage opgenomen over meester De Grooth en zijn verzetswerk.

Klaas de Grooth was het hoofd van de Hervormde lagere school in zijn woonplaats en rolde tijdens de oorlogsjaren langzamerhand in het verzet. Het begon met kleine dingen, die in zijn ogen moesten gebeuren, tegen de regels van de Duitse bezetter, zoals het rondbrengen van illegale kranten en het doorgeven van berichten. Het was niet spectaculair, maar ook zeker niet ongevaarlijk. Hij wilde niemand, ook de lezers van die vlugschriften, niet in gevaar brengen. In de loop der tijd werd zijn verzetswerk steeds uitgebreider.

Onverwacht kwam De Grooth flink in de problemen. Hij was op weg gegaan met zijn fiets, zijn fietstassen gevuld met illegale nummers van ‘Het Parool’. Tot zijn schrik zag hij verderop landwachters, handlangers van de Duitsers, de Beumeesweg op gaan. Ze hielden voorbijgangers staande om te controleren op persoonsbewijzen en op de aanwezigheid van eventueel verboden spullen. Het  hele hebben en houden van de passanten werd nagekeken.

De Grooth keek al fietsend achterom. Direct maakte grote angst maakte zich van hem meester. Vlak achter hem fietste Jan Alssema, bijgenaamd ‘De schrik van de Veenkoloniën’! Klaas de Grooth wist dat omkeren dom zou zijn, dan zou hij direct verdacht zijn. Maar een controle waarbij zijn illegale krantjes zouden  worden ontdekt, zou voor hem verschrikkelijke gevolgen hebben.  De Grooth, met paniek in zijn lijf, groette Alssema vriendelijk. Samen fietsten ze verder. Toen ze vlak bij de landwachters waren, zei Klaas: “Alssema, dat zijn jouw mannen. Laat even zien dat jij de baas bent.” Het hart van de Grooth klopte in zijn keel…

Wat hij meer dan vurig hoopte gebeurde: “Dizze man heurt bie mie”, zei Alssema tegen de landwachters op een luide toon, die geen tegenspraak duldde. De landwachters strekten hun rug en deden eerbiedig een stap naar achteren voor hun leider. De Grooth kon verder. Hij werd gered door één van de meest gehate ‘foute’ Nederlanders! 

Toch was duidelijk dat zijn manier van krantenvervoer te riskant was. In overleg met andere verzetsmensen werd een alternatief gevonden voor de verspreiding ervan. Aan de school werkte ook juffrouw Gé Nijland, een lange, slanke dame. Zij was bereid om zich in te zetten voor het rondbrengen van de illegale krantjes. Ze wikkelde deze ongezien om haar middel en ging regelmatig op pad naar ouders van leerlingen van de school om hen een krantje te bezorgen. Het viel niet op, omdat ze so wie so de ouders wel bezocht vanwege haar werk als onderwijzeres. Het verzetswerk ging door, in een ander jasje gestoken!

Foto: Woning van hoofdmeester De Grooth en Hervormde school Tange-Alteveer. Collectie Beeldbank Groningen. (Nu Beumeesweg 93 en 95)

Oude verhalen uit de twee Onstwedder oorlogsverhalenboeken ‘De muren hebben oren’ (2021) en ‘De ramen hebben ogen’ (2025) of foto’s daarin kunnen herinneringen oproepen. Hebt u nog een bijzondere herinnering, klein of groot, aan de jaren ’40-’45 in Onstwedde? Voor de rubriek Losse Flodders ontvangen we die graag via de mail:  redactie@onstwedde.info 

Lees meer over Losse Flodders