Jan ten Have stopt na 37 jaar als voorzitter Onstwedder Gaarv’n

Jan ten Have, oud-voorzitter van Onstwedder Gaarv'n, is voor een nieuwe 'Over de vloer bij' geïnterviewd door Nina Smid van Onstwedde.info.
 

In 1978 werd de Onstwedder Gaarv’n opgericht, een stichting die zich inzet voor het behoud van oude ambachten. Jan ten Have was er bijna vanaf het begin bij. Wat begon als een vrijwillige bijdrage groeide uit tot een levenswerk: 37 jaar lang was hij voorzitter en in totaal 43 jaar bestuurslid. “In het begin was het lastig te combineren met mijn landbouwbedrijf, maar langzaam rolde ik erin,” vertelt Jan.

De opbouw van de stichting
Toen de Onstwedder Gaarv’n net begon, was de organisatie nog klein. “We hadden één schuur en in het eerste jaar gingen we alleen op demonstratie naar Wedde en Zuidlaren. Maar ieder jaar kwamen er meer adressen bij, het breidde elk jaar wat verder uit.” Onder Jans voorzitterschap groeide het aantal evenementen uit tot wel zestig per jaar. “Met corona zakte dat bijna terug naar nul, maar nu zitten we weer op zo’n dertig tot vijfendertig keer per jaar.”

De stichting ontstond vanuit de historische optocht van de Onstwedde 1100. “Ik was daar voorzitter van, en zo kwam ik later ook bij de Gaarv’n terecht.” Het werd een steeds grotere organisatie, met nu zo’n 160 vrijwilligers. “Tachtig voor de oude ambachten en tachtig voor het jaarlijkse oogstfeest. Het oogstfeest is een enorme onderneming, je bent er het hele jaar mee bezig. Er komen over de gehele dag wel 4.000 mensen op af.”

De grootste uitdaging: de Ambachtshoeve
Eén van de hoogtepunten uit Jans voorzitterschap was de bouw van de Ambachtshoeve. “We huurden altijd drie schuren, maar dat werd steeds duurder en de opslagruimte steeds kleiner. Dus stelden we onszelf de vraag: kunnen we niet beter zelf een schuur bouwen?”

De gemeente stond verrassend positief tegenover het plan. “Het was net alsof ze ons op stonden te wachten: ‘Waar willen jullie hem hebben?’ vroegen ze. Maar het kostte een hoop geld.” Dankzij subsidies van de Rabobank, het LEADER-programma  en een eigen investering van de stichting werd het project werkelijkheid. “Het was de bedoeling dat de schuur op 1 januari 2004 klaar zou zijn, maar de bouw liep natuurlijk uit.” Gelukkig boden de verhuurders van de oude schuren een oplossing: “We mochten per maand doorbetalen tot de nieuwe schuur af was.”

Niet iedereen in het bestuur was overtuigd over de komst van de Ambachtshoeve. “Van de negen bestuursleden waren er twee tegen vanwege de kosten. Zo’n schuur bouwen is een hele hap voor een vereniging. Maar uiteindelijk was het de juiste keuze. We zijn nu zelfvoorzienend door demonstraties en cursussen.”

Vrijwilligers en gemeenschap
De Onstwedder Gaarv’n draait op vrijwilligers. “Er wordt enorm veel vrijwilligerswerk gedaan voor de Onstwedder Gaarv’n, het is echt onvoorstelbaar.”

“We hebben monteurs die een heel nieuw blok in één van onze oude trekkers hebben gezet. Er is zelfs een machinefabriek bereid geweest om de versnellingsbak en lagers van onze houtzagerij klaar te maken. Hij heeft er een hele dag bij gezeten en zelf voor de materialen gezorgd. En dat alles voor twee broden als vergoeding.” Jan is daar nog steeds verbaasd over. “Het is onvoorstelbaar hoeveel mensen iets voor ons over hebben.”

Toekomst
De toekomst van de stichting ziet Jan met gemengde gevoelens tegemoet. “Ik denk niet dat alle ambachten behouden blijven. Sommige zijn gewoon te moeilijk om door te geven. Ambachten kosten tijd om te leren en de mensen die ze doorgeven, moeten er ook plezier in hebben.” Toch hoopt hij dat er nieuwe ambachten bijkomen. “Glas in lood hebben we bijvoorbeeld jaren gedaan, maar dat is nu gestopt. Misschien komt er iets nieuws voor in de plaats.”

Een leven lang betrokken
Terugkijkend op zijn tijd bij de Onstwedder Gaarv’n, noemt Jan vooral de gezelligheid als mooiste herinnering. “Ik ben er altijd met plezier naartoe gegaan. We hebben zoveel bijzondere dingen meegemaakt: van het bouwen van de Ambachtshoeve tot het openen van het gemeentehuis in Lilienthal en zelfs een legerdag in Stroe waar we met onze bakkerij en ambachten hebben gestaan.”

“Ik heb het altijd met plezier gedaan. Ze hebben me altijd overal mee geholpen. Ik heb niks anders dan lof. Ik heb er ook veel afleiding aan gehad. Ik kon er altijd zo even heengaan.”

Zijn advies voor de toekomst? “Denk er goed om dat je met vrijwilligers werkt. Dat is heel belangrijk. Zonder hen zou de Onstwedder Gaarv’n niet bestaan.”

Ondertussen heeft Jan zijn voorzitterschap overgedragen aan Harm Migchels.

Interview door Nina Smid Onstwedde.info

Foto: Jan ten Have