Zonnepanelen maken akkerranden rendabel

Akkerranden zijn goed voor de biodiversiteit en insecten, waaronder natuurlijke vijanden. Maar een akkerrand is niet rendabel. Verplaatsbare zonnepanelen kunnen van de akkerrand een verdienmodel maken. Akkerbouwer Leks Bolderdijk kijkt samen met het Louis Bolk Instituut of de biodiversiteit en de insecten op niveau blijven.

Bij Bolderdijk in het Groningse Onstwedde ligt een perceel met strokenteelt waarbij middenin een strook met zonnepanelen is ingericht. Onder de panelen is een meerjarig akkerrandenmengsel ingezaaid. Het Louis Bolk Instituut kijkt of de akkerrand kan dienen voor biodiversiteit en de aantrekking van natuurlijke vijanden tegen plagen door een schuilplek te bieden en voldoende continuïteit van voedsel.

Het Louis Bolk Instituut hield vorige week woensdagavond een veldbijeenkomst. De proef ligt op een 6 hectare groot perceel met stroken van 6 en 30 meter breed en 420 meter lang. Op de biodiversiteitsstrook staan tien sets met tien zonnepanelen die in het groeiseizoen worden verplaatst. Naast de biodiversiteitsvoordelen kan de productie van stroom een economisch voordeel opleveren.

Betonblokken
'Elke set met tien zonnepanelen is opklapbaar en met een verreiker te verplaatsen', legt Bolderdijk uit. 'De zonnepanelen mogen niet wegwaaien. Daarom staan de sets met betonblokken wat hoger op de grond. De sets zijn behoorlijk zwaar, maar het is een pragmatische opstelling. Ik hoef geen machine te huren om de zonnepanelen te verplaatsen.'

De zonnepanelen leveren geen stroom op en er zitten dus geen stroomkabels aan. Het gaat namelijk om een proefopstelling die inzicht moet geven op de biodiversiteit en de insecten. Elke set van tien zonnepanelen zou op jaarbasis 4.000 kilowattuur op kunnen leveren, goed voor 900 euro per jaar. Maar in de Veenkoloniën is een aansluiting op het net niet eenvoudig.

Niet rendabel
'Een akkerrand is niet rendabel, het is geen verdienmodel. De maatschappij vraagt om meer insecten, maar wat betreft extra betaling levert een akkerrand weinig op. De consument daarvoor laten betalen is een moeilijke weg. Zonnepanelen zouden de akkerranden rendabeler kunnen maken. De vraag is of Den Haag nog een vergoeding geeft voor akkerranden, als er zonnepanelen liggen', vraagt Bolderdijk zich af.

Vorig jaar lag de akkerrand er voor het eerst. Toen was er veel melde te zien. Dit jaar is de akkerrand goed tot ontwikkeling gekomen, ook onder de zonnepanelen. De zonnepanelen zijn iets lichtdoorlatend, maar eronder is het donkerder en droger. Onderzoekers van het Louis Bolk Instituut constateren dat er in de schaduw en bij watertekort minder plantensoorten groeien.

Natuurlijke vijanden
In 2020 heeft het Louis Bolk Instituut alleen gekeken naar de insecten en natuurlijke vijanden in de akkerranden. Door minder bloeiende planten onder de zonnepanelen waren er minder insecten te vinden, maar genoeg natuurlijke vijanden. In de gewasstroken gerst en suikerbieten vond geen monitoring plaats. Dit jaar kijkt het instituut wel naar de gewassen.

Dicht bij de bloemenstroken zijn meer insecten te vinden. In de 30 meter brede stroken minder dan in de 6 meter brede stroken. Dat sluit aan bij de verwachtingen.

Verschillen
Het Louis Bolk Instituut concludeert dat het afdekken van vegetatie met zonnepanelen een effect heeft op de vestiging van gezaaide soorten, de aantallen insecten en het specifiek voorkomen van nuttige insecten. Er zijn verschillen waargenomen tussen de afdekking met zonnepanelen en in de open ruimte. Het betreft een trend of een significant verschil.

Het gaat bij Bolderdijk niet om een proefopzet, maar om een veldproef of demo-opstelling.

Lees meer/foto's

Bron: Nieuwe Oogst