Boeren met techniek en traditie

Dagblad van het Noorden vertelt de komende weken verhalen vanaf het boerenerf in Groningen en Drenthe. Vandaag vanuit Onstwedde, over de boer en techniek.

Akkerbouwer Nanne Sterenborg (53) uit Onstwedde is een bescheiden man. Toch heeft hij, verzekeren collega’s, een van de modernste bedrijven van Groningen. Bij de bedrijfsvoering bedienen precisieboer Nanne en zijn zoon Gert (29) zich van computers, sensoren, drones, stuurautomaten en met gps uitgeruste zaai- en pootmachines. Gert kiest af en toe het luchtruim om nauwkeurige scans te maken van de akkers. Die geven aan of gewassen goed groeien en of er in de bodem een gebrek is aan bepaalde stoffen.

Lange traditie
Tegelijk staat pionier Sterenborg in een lange traditie. Elf generaties Sterenborg boerden in het gelijknamige gehucht tussen Onstwedde en Ter Wupping op een boerderij die, zo bleek uit onderzoek, de op twee na oudste van ons land is. De hoeve uit 1659 ligt midden in de ecologische hoofdstructuur (tegenwoordig Natuur Netwerk Nederland geheten) en is inmiddels een biologisch bedrijf.

Daarnaast heeft de Groninger even verderop in de streek Veenhuizen nog een bedrijf, waar hij zich richt op de akkerbouw. Zijn echtgenote Ingrid bestiert er een stal met ruim 58.000 vleeskuikens.
Een jaar of vijftien geleden begonnen

Gevaarlijke virussen liggen op de loer en dus heeft Nanne voor bezoekers een speciaal plekje ingericht in een schuur, waar hij twee tafels en een paar stoelen heeft neergezet. Het is behaaglijk warm in de ruimte, die verder is gevuld met een kloeke tractor en allerlei glimmende landbouwapparatuur. De koffiemachine pruttelt.

Hoe is het mogelijk dat een boer uit een eeuwenoud geslacht zo enthousiast de modernste agrarische technologie omarmt? ,,Het is een jaar of vijftien geleden begonnen. Mijn vader pootte destijds nog de aardappels. Hij kon zuiver recht rijden op de akker. Op een gegeven moment was er een andere pootmachine nodig. Ik dacht toen: zo netjes als hij rijdt, lukt me nooit. Er was toen net een nieuw systeem op de markt, dat werkte met gps-plaatsbepaling. Daarmee reed je kaarsrecht over de akker. Dat heb ik gekocht.’’

Alvorens Sterenborg met zijn nieuwe aankoop aan het werk kon, moest er eerst nog wel een gps-mast geplaatst worden bij zijn boerderij, zodat de ontvangst goed was. ,,De enige andere mast stond bij Winschoten, maar dat was te ver weg.’’

,,Op een gegeven moment rol je er verder in en wordt de techniek steeds belangrijker. Je merkt ook: het maakt het wel heel makkelijk. Met de gps-pootmachine kon je altijd doorwerken, ook bij mist of als het donker is. Zo rol je van de ene toepassing in de andere’’, weet Sterenborg.
Nationale Proeftuin Precisielandbouw

Toen zijn zoon Gert enkele jaren geleden tot de maatschap toetrad, versnelde het proces. Junior kwam van de Wageningen Universiteit en werkt parttime bij Dacom Farm Intelligence, een bedrijf gespecialiseerd in toepassingen van agrarische data. Door zijn komst moest Sterenborg kiezen: doorgroeien of efficiënter werken op hetzelfde areaal. Het werd dat laatste, met hulp van moderne technologie.

Die speelt tegenwoordig dan ook een voorname rol op het bedrijf van 300 hectare met teelten van aardappelen, suikerbieten, wintertarwe en uien. De Sterenborgs doen mee aan de Nationale Proeftuin Precisielandbouw, waarin de Wageningen Universiteit een belangrijke rol speelt. Medewerkers van het programma geven de Groningers advies en komen naar Onstwedde om de resultaten van proeven te bekijken.

Groen middel tegen schimmel
Ook fabrikanten weten de inwoners van Westerwolde te vinden. Zo werkt Nanne mee aan een project van Bayer, ‘s werelds grootste producent van gewasbeschermingsmiddelen en zaden. ,,Ik ben samen met Bayer al jaren bezig met een groen middel tegen schimmel bij aardappels. En met het Duitse bedrijf Grimme werken we aan een aardappelpootmachine.’’

Dat de Duitsers bij hem kwamen, verbaast Sterenborg niet. ,,Duitse boeren staan er niet om bekend dat ze heel innovatief zijn. Daarvoor moet je vaak toch echt in Nederland zijn.’’

Een van de grote voordelen van moderne techniek is dat die veel informatie oplevert. Sterenborg, die zijn complete bouwplan in zijn mobieltje opslaat, raadt collega’s aan ook een database of bibliotheek te bouwen van hun areaal. Want: hoe meer gegevens, hoe beter ze een afweging kunnen maken. En het is ook handig. ,,Ik zet in de zomer mijn beregeningsinstallatie vanuit huis aan met mijn iphone.’’

,,Met opbrengstmeting zie je precies waar op de akker de opbrengst het grootste is. Op plekken waar die minder is, kan er iets aan de hand zijn. Als op een perceel de oogst steeds achterblijft, kijk ik dat na in de computer. Als het normaal 45 ton is en nu ineens 35, dan is er iets met de grond. Die kan gebrek aan bepaalde mineralen hebben, of te zuur zijn.’’

Toekomstbestendig
Nauwkeurige data over de gewassen maakt het voorts mogelijk ook heel precies te spuiten. Dat is goed voor het milieu en de portemonnee van de boer, zegt Sterenborg. ,,Zo kun je de akkerbouw toekomstbestendig maken.’’

,,Ik ben nieuwsgierig. Als boer heb ik een bepaalde interesse, ik wil dingen weten. Waarom werkt iets wel of niet? Als ik een nieuwe pootmachine nodig heb, wil ik niet weer dezelfde kopen. Er moet een uitdaging in zitten, het moet aantrekkelijk blijven. Voor de mensen die er mee werken moet het ook interessant zijn. De landbouw moet leuk blijven, anders is er straks gebrek aan personeel. Techniek kan dat mogelijk maken.’’

Bij nieuwe apparatuur duurt het volgens Sterenborg vaak wel even voor alles optimaal werkt. ,,Ik ga er meestal van uit dat er het eerste jaar problemen mee zijn. Voorlopers zijn altijd de klos.’’

‘Een boer zonder techniek is ook niet slechter’

De akkerbouwer maakt zich overigens geen illusie dat technologie alle problemen in de landbouw op kan lossen. ,,Dat gaat niet lukken. Maar techniek levert je wel heel veel kennis op. Je kunt daardoor goed volgen wat er op je land gebeurt en ook beter experimenteren. Een boer zonder techniek is ook niet slechter. Maar je mist wel iets als je bepaalde gegevens niet hebt. Er kan je iets ontgaan.’’

Hoe reageren collega’s op zijn high techbedrijf? ,,Heel divers. Een groep is zeer geïnteresseerd, terwijl een deel zegt: dit gaat te ver. Andere boeren zeggen: dit heeft totaal geen zin. Ik snap ze allemaal."

Bron/foto: DvhN