Wandelbeleving buurtschap Ter Maarsch

Woensdag 5 augustus organiseerden wandelcoaches Els Eckhardt en Ooldrik Modderman een prachtige afwisselende wandeling door Ter Maarsch en Onstwedde e.o. Er werd gewandeld in 2 groepen 8 of 10 km. Met een gezellige groep wandelaars (45), rekening houdende met de bekende 1,5 m afstand.

Start van de route: Bio-Boerderij Landleven te Onstwedde. Na uitleg door de fam. Luring over o.a. de koepelstal en de bio-boerderij ging de wandelroute langs het Pagediep en over een oud Kerkpad met zijn prachtige Kunstwerk Fort Dateme (ook wel Het Huis van de Zwarte Vrouw en de Witte Man genoemd) naar Ter Maarsch met zijn monumentale boerderijen (type Oldambt boerderij). We vervolgden ons pad langs camping ‘De Sikkenberg’ en Veenhuizerstukken (natuurgebied) over stille landwegen naar de prehistorische Tichelberg in Veenhuizen. Hier werden we verwend met een kleine proeverij door Boerderij Migchels in zijn rustpunt met de automaten-boerderij. We vervolgen onze weg over de rustige landwegen terug naar Bio-Boerderij Landleven.

Wetenswaardigheden
Bio-Boerderij ‘Landleven’ Onstwedde:
In de prachtige nieuwe koepelstal, gaat de familie Luring (een bekende Groningse boeren familienaam die al eeuwen boeren op het Groningse land) met hun biologische melkveebedrijf back to basic. Het persé, natuurlijk willen werken in een kringloop van bodemleven, mest, koeien en grasland is dan ook de aanleiding geweest, van de bouw van deze ultramoderne koepelstal.
Wij leven van het land en op het land. Alles van dat land heeft volgens Chonda (boerin) zeer belangrijke functies. Denk aan de wormen, de nuttige schimmels en bacteriën, alles vormt met elkaar een belangrijke bedrijfskringloop in de natuur. Vandaar is de naam: Bio-boerderij ‘Landleven’ ook eigenlijk vanzelfsprekend, steeds weer komen de woorden ‘land’ en ‘leven’ naar voren. Westerwolds Goud is het merk waaronder Bio-Boerderij Landleven haar zuivelproducten maakt. Kaas, ijs en andere zuivelproducten worden direct na het melken op eigen boerderij geproduceerd. Door korte lijntjes wordt de smaak en kwaliteit van de melk goed behouden. En dat smoakt goud!

Het Pagediep (Westerwolds: Pòggedaip of Pòggendaip)
Een gekanaliseerde beek in de gemeente Stadskanaal, die stroomt van het Pagedal ten noordoosten van de plaats Stadskanaal naar Onstwedde. Het Pagediep is een afwateringsbeek, die haar water via de Mussel Aa en de Westerwoldse Aa afvoert naar de Dollart. In 1923 werd het plan opgevat om een 684 ha groot waterschap met de naam Pagediep op te richten om een deel van de beek geschikt te maken voor scheepvaart. Het zou het gedeelte betreffen dat aansloot op de kanalen van Westerwolde en Pekel A. De kosten bleken echter zo hoog te zijn, dat men in 1931 besloot het schap niet op te richten. In het dialect Poggendaip, dat "kikkerdiep" (pògge = kikker) zou betekenen.

Langs oude Kerkpad
Kerkpaden werden vooral ‘s zondags gebruikt om naar de kerk te gaan, als er geen gewone weg tussen de woonplek en de kerk aanwezig was. Veel kerkpaden zijn in onbruik geraakt. Op sommige plekken zijn ze nog aanwezig, omdat ze vaak ook nog op een andere manier worden gebruikt. Van Ter Maarsch, loopt in de richting van Onstwedde het Oude Kerkpad door een bossingel. Dit fietspad was vroeger een voetpad naar de kerk in Onstwedde.

Kunstwerk Fort Dateme
Gemaakt (1986) door beeldhouwer Jan Brouwer. Jan Brouwer studeerde aan de Academie Minerva te Groningen.

Ter Maarsch
Is een buurtschap gelegen tussen Onstwedde en Stadskanaal. Ter Maarsch heeft het karakter van een essenzwermdorp. De naam Ter Maarsch verwijst waarschijnlijk naar mars, dat moeras betekent. De nederzetting ontstond op een zandrug in het Oost-Groningse veengebied. Ter Maarsch behoorde vroeger tot de boermarke van Veenhuizen. Kerkelijk was men georiënteerd op Onstwedde. Ter Maarsch is een landbouwgerichte buurtgemeenschap. Vroeger heeft er een middeleeuws steenhuis gestaan. De fundamenten zijn nu in gebruik door een van de oudste boerderijen genaamd Ter Maarsch. Bij de buurtschap ligt het natuurgebied "De Veenhuizerstukken". Het gebied is van Staatsbosbeheer, maar op dit terrein lagen tot in de jaren 60 de vloeivelden van de aardappelzetmeelfabriek De Twee Provinciën in Stadskanaal. Naast de Veenhuizerstukken ligt camping De Sikkenberg.

Veenhuizen:
De straat Veenhuizen is tevens een buurtschap. Het ligt tussen Stadskanaal en Onstwedde in, iets ten noordoosten van Ter Maarsch. Veenhuizen is geen veenkolonie, al doet zijn naam dat vermoeden. Het is van oorsprong een eigen boermarke dat tot de kerspel Onstwedde behoorde. De naam geeft aan dat de huizen op een smalle zandrug in het veen stonden. Bij Veenhuizen ligt een klein natuurgebied, De Tichelberg. Deze verhoging in het land bestond deels uit keileem, waarvan in de middeleeuwen stenen werden gebakken. De kloostermoppen waarmee de kerk van Onstwedde is gebouwd komen waarschijnlijk hier vandaan. In het gebied zijn de restanten van een middeleeuwse veldoven teruggevonden.

Tichelberg
Ook kunnen we vaststellen, dat de Tichelberg in lijn moet worden gezien met de Onstwedde Es en de Es van Holte. In wezen is ’t een soort van Groninger uitloper van de Drentse Hondsrug. Daarmee mag bovendien gezegd worden, dat we op de Tichelberg op het alleroudste plekje van de hele provincie Groningen staan.

Zowel Bio-Boederij Landleven als Boerderij Migchels, namens alle wandelaars nogmaals bedankt voor jullie gastvrijheid.

Foto-album

Foto’s: Henny van Huizen/Ooldrik Modderman