Wandeling door o.a. Wessinghuizen

Wandelen door de bossen/velden en velden Driestromenland rondom Wedde woensdag 6 maart 2019. Onderweg staan we af en toe even stil en vertelt de wandelcoach iets in het kort over hetgeen we zien en wat er te beleven valt en over de bijzondere momenten en verhalen van vroeger.

Elke wandeling wordt begonnen met een Groninger spreekwoord. Deze keer: n'Boer is n'meelzak, hou meer der op klopt wordt, hou meer stoft ter oet. Oplossing: De boer moet steeds meer belasting betalen.

Bijzonderheden tijdens deze wandeling:
Al wandelend komt je langs een boerderij met wel een bijzonder verleden: Hier heeft gewoond de Prinses van Veele. Geertje Gepkea Trenning uit Veele had een eigen tramhalte voor de deur en beschikte over een auto met chauffeur. Ze was de enige dochter van een rijke herenboer, groeide op in extreme weelde, maar eindigde eenzaam en berooid.

Historie Geselberg/Galgenberg: Een van  de opgestuwde heuveltjes in de gemeente Westerwolde uit de laatste ijstijd tussen Veele en Wedde. Het vormde vroeger een galgenveld. In de periode tussen 1587 en 1597 werden er op de Geselberg meerdere personen wegens vermeende hekserij levend verbrand. Galgenberg wordt het genoemd  in Wedde en Onstwedde. In de wandeling wordt het genoemd “Giezelbaarg”. Het is het noodlot van een heks. Voor de Geselberg staat een gedenksteen waarop de namen van deze "heksen" vermeld staan. Tot 1803 werden hier vonnissen voltrokken die in de nabijgelegen burcht te Wedde werden geveld. Op deze zandheuvel werden veroordeelden gegeseld, opgehangen of verbrand. Aan het einde van de 16e eeuw zijn er 22 mannen en vrouwen omgebracht op beschuldiging van tovenarij. Je vindt er nu nog een zandheuvel met een monument, met de namen van de slachtoffers van deze heksenvervolgingen in Westerwolde. De heuvel van 4,5 boven NAP steekt ongeveer twee en een halve meter boven het maaiveld uit. De midwinterhoornblazers  "De giezelbaargbloazers" uit het dorpje Veele, hebben hun naam ontleend aan deze heuvel.
Tijdens de wandeling werd mij gevraagd wanneer ben je een heks ???? Een heks is volgens het volksgeloof een vrouw die over toverkrachten beschikt. Als ze die gebruikt voor iets goeds is het een witte heks, en anders is het een zwarte heks. In sprookjes is het meestal een valse vrouw die anderen kwaad doet. In de oudheid, maar vooral vanaf de vroegmoderne tijd, werden heksen vervolgd. Ook in onze tijd zijn er mensen die zich heksen noemen, of wicca's.

Wessinghuizen (Gronings: Weskenhoezen)
Tientallen jaren lag het gehucht Wessinghuizen in Westerwolde te dromen in eigen beslotenheid. Slechts enkele zandwegen, in regentijd onbegaanbaar, vormden de verbinding met de buitenwereld. Daar is nu verandering in gekomen. Onder leiding van de Nederlandse Heidemaatschappij is men vorig jaar begonnen met de aanleg van nieuw verharde wegen, die nu gereed zijn gekomen, terwijl verder over de Mussel Aa een nieuwe brug is gebouwd, waardoor het betonnen voetbruggetje dat tot nu toe de enige verbinding met het dorp Veele was, kon vervallen. Op woensdag 5 juni zullen weg en brug officieel in gebuikt worden genomen.  

Wessinghuizen – Engelkensbrug:
Waar de weg de Ruiten Aa kruist via de Engelkensbrug gaat de Wessinghuizerweg over in de Veelerweg, en de gemeente Stadskanaal in de gemeente Westerwolde. De brug is genoemd naar de Duits-Groningse bestuurder, politicus en advocaat Herman Johan Engelkens (1797-1884) die van 1838-1854 burgemeester van Winschoten was en van 1842-1849 ook lid van provinciale staten. In 1849 werd hij door koning Willem II benoemd tot lid van de eerste kamer (tot 1850), ondanks twijfels over zijn nationaliteit. Hij overleed in 1884 in zijn woonplaats Wessinghuizen. In Winschoten is de Burgemeester mr. H.J. Engelkenslaan naar hem genoemd, en in Wessinghuizen deze Engelkensbrug. De oude brug is er nog steeds en is tegenwoordig een geliefd foto object.

Driestormenland - Vierstromenland ????:
De wandeling ‘Driestromenland’ kan men met net zoveel recht ‘Vierstromenland’ noemen. Bij  Heubrugge  komen het Veelerdiep en de Ruiten Aa samen. Even voorbij de Engelkensbrug komen Mussel Aa en Ruiten Aa samen. Het Veelerdiep splitst zich ten zuiden van Vlagwedde (bij Ellersinghuizen) af van de Ruiten Aa en stroomt door de bebouwde kom van Vlagtwedde.
Vierstromenland: Westerwolde Aa – Ruiten Aa – Veelerdiep – Mussel Aa.  

Natuurinclusieve oogst van de Westeresch:
In 1832 bestond de Westeresch uit 140 akkers. Er werd onder ander boekweit, rogge, karwij en cichorei geteeld. In 2017, na een periode van ruilverkaveling, bestond de Westeresch al lange tijd nog maar uit acht akkers. Er werden weinig verschillende gewassen verbouwd: voornamelijk granen en grasklaver. Vanaf 2018 wordt er gewerkt aan een andere manier van landbouw. Onder leiding van Staatsbosbeheer, de eigenaar van de gronden, samen met de pachters in het gebied wordt natuurinclusieve landbouw toegepast. Natuurinclusief produceren betekent dat de natuur niet alleen optimaal gebruikt, maar ook spaart en verzorgt. De bedoeling is dat het op een economisch rendabele manier gebeurd. De Westeresch is nu opgedeeld in 40 kleine akkers, er is gekeken naar oude perceelkaarten. Er worden nu ruim tien gewassen geteeld waaronder boekweit, voederbiet, haver en veldboon. Er worden op de es verschillende natuurlijke elementen zoals vogelakkers aangebracht. Ook worden bermen van de zandpaden op een bijzondere manier ingericht. Dit alles zorgt voor meer variatie in het landschap en voor meer dieren en planten op, onder (in de bodem) en om de es. Zes pachters bewerken de landbouwgrond op de Westeresch bij Oud Veele. Dat betekent dat er wordt gewerkt met extra aandacht voor natuur, bodem en biodiversiteit. Tegelijkertijd wordt er gekeken hoe dit op een economisch rendabele manier kan. Deze unieke pilot is gestart in april 2018 en is uniek voor Nederland in deze vorm! Op de es wordt door de RUG onderzocht wat de staat is van de bodem en de biodervisiteit (insecten en vogelstand). Daarnaast de landbouwkundige kant. Het project is een samenwerking tussen Staatsbosbeheer, Werkgroep de Grauwe Kiekendief, Rijksuniversiteit Groningen en de Provincie Groningen.

Heubrugge: Vanwaar een nieuwe brug?
Circa 50 jaar gelden lag er bij de noordelijke samenleving van het Veelerdiep met de Mussel Aa over de Westerwoldse Aa tussen Wedde en Wessinghuizen twee bruggetjes. De oude bewoners Wessinghuizen herinneren zich de Hooiberg en de brug Akkers nog altijd. De eerstgenoemde brug gaf de snelste toegang naar Wedde. Er werd dan ook veel gebruik van gemaakt. Oude foto’s en historische boeken geven nog een beeld van dit bekende bruggetje. Thans ligt ongeveer 50 mtr noordelijker op de plaats een stuw van het waterschap. Wandelaars kunnen dankbaar gebruik maken van de stuw met betonnen plaat, die prima als brug functioneert.

Klik op de link voor de mooie fotoreportage.

Verslag/foto’s: Ooldrik Modderman
Toegevoegd enige foto’s van Henk Siks