Smeerling

Ten oosten van Onstwedde ligt Smeerling. Dit was vroeger een essenzwermdorp. De agrarische buurschappen, zoals Smeerling, zijn ontstaan omdat de essen bij het moederdorp door verschraling minder opbrachten, maar ook omdat de bevolkingstoename meer landbouwgrond vereiste. Toen zijn de lagere zandkoppen in de omgeving opgezocht om van daaruit de omliggende gebieden in cultuur te brengen. Buiten de agrarische productie is er geen andere economische druk op deze buurschappen geweest. Daardoor bezitten ze nog grotendeels hun authentieke karakter. 

Smeerling laat met zijn bescheiden aantal, maar wel fraaie boerderijen een stuk geschiedenis van de Westerwoldse boerderij zien.

• Smeerling 15 is de oudste; het voorhuis dateert uit 1742 en bezit betimmeringen en tegelwanden uit het midden van de 18e eeuw. In 1867 is er een Friese schuur met een houten voorschot bijgebouwd en de ingang kwam naast de baanderdeur. Het nodigt als theehuis de bezoekers uit.

• Nummer 20 uit de 19de eeuw is van hetzelfde type en deze heeft boven het voorhuis zaadzolders. Dit is te zien aan de vensters in de gepleisterde zijgevel.

• Bij nummer 18 uit de jaren 1860 zijn voorhuis en schuur onder één kap gebracht en de ingang zit in het voorhuis.

• Andere Westerwoldse boerderijen zijn Smeerling 11, 13 en 16, zogenaamde antiekboerderijen.

• Op 17 staat een fraaie boerderij van het Oldambtster type met zaadzolders.

Een verhoging van het terrein aan de westzijde van Smeerling, pal aan de zuidzijde van de N365, wordt de Galberg of op zijn Gronings Galbaarg genoemd. Hier heeft in de middeleeuwen een galg gestaan, waaraan veroordeelden werden opgehangen. Deze galg lag vlak bij een belangrijke doorgaande weg om voorbijgangers eraan te herinneren de rechte weg niet te verlaten. In deze zelfde verhoging zijn restanten van een urnenveld gevonden. Anno 2004 is deze heuvel een extensieve akker in eigendom van Natuurmonumenten.

Ten zuiden van Smeerling is in het dal van de Ruiten Aa een oude koevoorde met een aangelegde bedding van veldkeien aangetroffen.

De jachtrechten van Smeerling worden nog steeds verhuurd door de boerrichters, een organisatie die stamt uit de tijd dat de marken nog functioneerden.

Bron: Wikipedia en ErfgoedCMS