Toerisme

OVER ONSTWEDDE

Op deze pagina vindt u enige informatie over het ontstaan van het dorp Onstwedde, de omgeving en recreatieve mogelijkheden. Onderaan deze pagina treft u een overzicht van ondernemers en instanties die een rol spelen bij de toeristische en recreatieve mogelijkheden.



Oudste kerspel van Westerwolde
Een kerspel (ook: karspel, carspel of kerkdorp) is de benaming voor een kerkgemeente of parochie. Het kerspel maakte als territorium van een kerkelijke gemeente van oudsher deel uit van de organisatie van een bisdom. Het kerspel van Onstwedde is het oudste van Westerwolde.

Onstwedde is niet alleen het oudste, maar was eeuwenlang ook het grootste van de vijf kerkdorpen in Westerwolde (Vlagtwedde, Sellingen, Vriescheloo, Wedde en Onstwedde). Het grote aantal gehuchten rondom Onstwedde (de zgn. essenzwermdorpen) lag hieraan ten grondslag.

Onstwedde wordt voor het eerst vermeld in het jaar 875 in documenten van het klooster Werden aan de Ruhr (Duitsland) als Uneswido. De uitgang ‘wido’ in deze naam, die later verbasterd is tot ‘wedde’, betekent bos. Het is in feite hetzelfde woord als ‘wolde’ in Westerwolde. Het eerste deel Une hangt mogelijk samen met een persoonsnaam.
Het dorp ligt aan de Mussel-Aa, één van de drie Aa’s die Westerwolde rijk is. De Ruiten Aa en de Westerwolds Aa maken het drietal compleet.

Onstwedde heeft een dubbele brink. De eerste brink ligt aan de zuidkant van het dorp, niet ver van de Nederlands Hervormde kerk en draagt ook de naam Brink. Het gedeelte van het dorp bij deze brink droeg vroeger de naam Loug. De tweede brink (De Woldbrink) ligt bij de kruising van de Dorpsstraat met de Jabbingelaan. Dit gedeelte van het dorp werd Het Wold genoemd.
Naast brinkdorp is Onstwedde ook nog een esdorp. Op de heuvelrug bij Onstwedde, die ruim 10 m hoog is, liggen verschillende oude esgronden: de Onstwedder Es, de Onstwedder Holte en Tange. Ook de Achteres en de Höchte zijn essen. Rond Smeerling en Ter Wupping liggen kleinere essen.

Van welke kant u Onstwedde ook benadert, steeds heeft u de markante Juffertoren in het vizier. De Juffertoren is tot en met de spits geheel opgetrokken uit steen,zogenaamde kloostermoppen die ook nog eens in Onstwedde zijn gebakken. Omstreeks de 12e / 13e eeuw werd op de Tichelberg (noordwestelijk van Onstwedde) de klei gewonnen voor de stenen. Over de 42 meter hoge Juffertoren bestaan tal van legenden en anekdotes. De aan de Juffertoren gebouwde kerk stamt uit de 15e eeuw.



Westerwolde
Onstwedde maakt qua ontstaansgeschiedenis en landschap onderdeel uit van Westerwolde. Westerwolde was lang een zelfstandige landstreek. Pas in 1316 stelde het zich vrijwillig onder bescherming van de bisschop van Munster. Het heeft toen ook zijn naam gekregen; “bos ten westen van de Eems”. Westerwolde was omgeven door een uitgestrekt hoogveenmoeras en alleen vanuit het noorden toegankelijk. Onstwedde ligt ongeveer in de meest noordwestelijke punt. Vanaf Blijham, net ten noordoosten van Onstwedde, gaat het landschap over in de klei van het Oldambt. Westelijk van Onstwedde gaat het Westerwoldse landschap over in de vlakke Veenkoloniën. Als u Onstwedde benadert vanuit westelijke richting doemt de zandrug, waarop Westerwolde ligt, nadrukkelijk op.

Het landschap van Westerwolde kenmerkt zich door een grote afwisseling. Kleinschalige eslandschappen, prachtige bossen, heide en vennen, het ontginningslandschap met zijn karakteristieke rechte lijnen van akkers, sloten en kanalen, oude bossen en beekdalen. Bijna nergens in Nederland vindt u op korte afstand van elkaar zo’n verscheidenheid aan landschappen.



Rondom Onstwedde
Het kleinschalige Westerwoldse landschap is nabij Onstwedde nog goed te beleven in de natuurgebieden bij Smeerling en Ter Wupping. Smeerling is een beschermd dorpsgezicht met oude 17e en 18e eeuwse Saksische boerderijen. Het aangrenzende Metbroekbos is één van de weinige nog zo goed als oorspronkelijke bossen van Westerwolde. Langs Smeerling loopt het stroomdal van het riviertje de Ruiten Aa. Het stroomdal is de laatste paar jaar helemaal in zijn oude luister hersteld. De Ruiten Aa meandert weer als een blauwe slang door het groene landschap van Westerwolde.

Ter Wupping kenmerkt zich door het karakteristieke hoeven- en beekdallandschap. Op een aantal van de vele kleine akkertjes wordt weer op traditionele wijze rogge geteeld. De teelt van rogge is van belang als leefgebied voor het zangvogeltje, de ortolaan. Deze zeer zeldzame zangvogel heeft sinds een aantal jaren in Westerwolde weer een leefgebied gevonden. De geteelde rogge is weer grondstof voor een aantal specifieke Westerwoldse streekproducten als Westerwolds roggebrood, honingkoek en ortolaanjenever.

Bij Wessinghuizen ligt de Giezelbaarg. Op deze plek werden in de 14e en 15e eeuw gevangenen terechtgesteld en naar verluidt werden er ook heksen verbrand. De rechtspraak vond plaats vanuit de burcht in Wedde (Huis te Wedde). De burcht in Wedde is het enige kasteeltje in de provincie Groningen en is na een restauratie in de loop van 2011 weer toegankelijk.



Ontdekken
Op De Woldbrink in Onstwedde (Dorpsstraat) is een Toeristische Overstap Punt (TOP). TOP's bevinden zich altijd op toeristisch aantrekkelijke locaties en dienen als knooppunt of startpunt voor een actief dagje uit in Westerwolde. Vanuit hier starten wandel- en fietsroutes en vanuit een aantal TOP’s ook kanoroutes. Routes die u kennis laten maken met de rijke historie en natuur en landschap van dit gebied.

Kamperen, Bed & Breakfast, verhuur accommodaties
Kamperen - Overnachten

Fietsen en wandelen

Fiets- en wandelroutes

Horeca
Horeca - Terrassen

Huifkar / treintje arrangementen

Museum Restaurant Slaait'nhoes

Informatie
VVV Groningen
VVV Westerwolde

Kunst en cultuur
Museum Restaurant Slaait'nhoes
Kunstschilder Geert Schreuder

Verhuur Fietsen
De Onstwedder Tweewielerspecialist
Museum Restaurant Slaait'nhoes
Natuurlijk Mooi Onstwedde

Zwemmen
Zwembad 't Vlasmeer

Voor meer specifieke toeristische informatie kunt u terecht bij Tourist Info Westerwolde.
Een agentschap hiervan is gevestigd bij Gasterij Natuurlijk Smeerling.

Meer informatie over het dorp Onstwedde