Op maandag 4 mei 2020 herdenken we tijdens de Nationale Herdenking, de Nederlandse slachtoffers die sinds het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog zijn omgekomen. Zowel in oorlogssituaties als bij vredesoperaties. Vanwege de corona-crisis is de vlaginstructie op 4 mei anders dan normaal. Dinsdag 5 mei 2020 is het Bevrijdingsdag en gaat de driekleur in top. We leven in Nederland dan 75 jaar in vrijheid.

VIDEO

Het monument ter herdenking van slachtoffers van de tweede wereldoorlog is eigenlijk een uit 1985 daterend initiatief van Henk Haan, de verzetsman uit Vosseberg, broer van Harmannus. Op 4 mei 1988 vond de dodenherdenking voor het eerst bij het monument op de Lougbrink plaats. Het monument is voorzien van twee teksten: ‘NOOIT MEER....’ en ‘Misschien is er hoop’. De namen van 22 Onstwedder slachtoffers, waaronder tien Joden, en twee Engelse piloten staan op een plaquette.

VIDEO
(Klaas Meijer)

Trientje en Harmke Huiges waren piepjong toen de oorlog uitbrak. Zij woonden met hun ouders in een boerderij in Holte, een buurtschap bij Onstwedde. Hun herinneringen aan een aantal bijzondere gebeurtenissen zijn te horen. Daarnaast krijgen enkele andere zaken aandacht die zich in de boerderij van de familie Huiges hebben voorgedaan. 

Verhaal voor kinderen van ongeveer 8 jaar!

VIDEO
(Chonda Luring)

Tijdens een deel van de oorlogsjaren was er een kleine eenheid van de Duitse luchtbewakingsdienst permanent aanwezig in een post op de Veenhuizer Es aan de Dwarsstukkerweg. De militairen woonden er op de benedenverdieping. Zij beschikten over verbindingsapparatuur en op het bovenste deel van de post was een soort plateau, waarop meerdere verrekijkers stonden.

VIDEO
(Wubbe Maarsingh)

Op 8 oktober 1943 is een Duits gevechtsvliegtuig tijdens een luchtgevecht neergestort in de omgeving van de Zijdstukkerweg in Veenhuizen. De twee Duitse inzittenden zijn bij de crash omgekomen.

VIDEO
(Wubbe Maarsingh)

Op 20 april 1943 om half vier ’s nachts werden de inwoners van Smeerling opgeschrikt door een geweldige harde klap die werd veroorzaakt door het neerstorten van een Engels vliegtuig aan de Schotenweg in Smeerling. Het ging om een Engelse bommenwerper met als bemanning David Alistair Sparrow en Victor Gordon Brown. De twee overleefden de crash niet.

VIDEO
(Jan Huiges)

Op de algemene begraafplaats aan de Dorpsstraat bevinden zich de graven van twee Engelse militairen. Het gaat om piloot David Alistair Sparrow en navigator Victor Gordon Brown. Zij zaten in een Engelse bommenwerper die na een luchtgevecht met een Duits vliegtuig in Smeerling is neergestort.

VIDEO
(Jan Huiges)

Henk Haan was onder de schuilnaam Henk Brands heel actief in het verzet tegen de Duitse bezetter. In juli 1944 drongen mannen van de Sicherheitsdienst de boerderij van de familie Haan binnen op zoek naar Henk. Henk vonden zij niet, hij was er ook niet. Zij wilden daarom de broers en zus van Henk meenemen. Toen Harmannus (Mans) zich op de trap in de boerderij bevond, werd hij zonder enige reden doodgeschoten. Een plaquette aan de gevel van de boerderij herinnert aan deze moord.

VIDEO
(Marianne van Dam)

Dokter Prinsloo was waarnemend arts voor dokter Enklaar toen Harmannus Haan is doodgeschoten. Hij heeft de dood van Mans Haan officieel vastgesteld. Dokter Prinsloo is na de oorlog arts in een ziekenhuis in Israël geweest. In dat ziekenhuis kwam een arts te werken die een nicht was van de familie Haan aan de Vosseberg. Dokter Prinsloo heeft enkele keren de boerderij bezocht, voor het laatst in 2010.

VIDEO
(Marianne van Dam)

In de vroege morgen van 12 april 1945 gaan Poolse strijders op weg van Mussel naar Onstwedde. Kort daarvoor vertoonden Duitse militairen zich nog in Onstwedde. Zij plaatsen onder andere springladingen onder de brug bij de haven en blazen de brug op. Veel inwoners van Onstwedde schieten de Poolse bevrijders te hulp door met strobalen en ander materiaal de verbinding over het kanaal weer mogelijk te maken.

VIDEO
(Klaas Meijer)

In de ochtend van 13 april 1945 trekken Duitse eenheden door Alteveer richting Onstwedde om te proberen te Polen tegen te houden. Poolse verkenners gaan vanuit Onstwedde richting Alteveer en worden beschoten door Duitsers. De Polen trekken zich terug. ’s Middags trekken de Polen opnieuw richting Alteveer, nu met onder andere tanks. Er ontstaat een hevig vuurgevecht. Maar op 13 april hebben de Poolse strijders ook Alteveer bevrijd.

VIDEO
(Jan Hidde Wilzing)

Na de bevrijding van Veele, Onstwedde en Alteveer komen bevrijders van drie nationaliteiten samen in Ter Wupping op een perceel tussen het huidige landgoed Ter Wupping en het bos. Zij hebben hier gezamenlijk een aantal dagen, sommigen enkele weken, uitgerust van hun inzet voor de bevrijding van de regio Zuid Groningen.

VIDEO
(Klaas Meijer)

In de nabijheid van de Heideweg bevindt zich het naar Dr. Hommes genoemde bos. Dr. Hommes was directeur van en chirurg in het Sint Lucas Ziekenhuis in Winschoten en had in de jaren dertig een zomerhuis in zijn bos laten bouwen. Hij vervulde naast zijn werk in het ziekenhuis een belangrijke rol als commandant van het verzet in de regio Oost Groningen. Tijdens de aanloop naar de bevrijding van Onstwedde hadden Duitse militairen zich in het zomerhuis verschanst. Zij zijn daar opgespoord en afgevoerd. Het zomerhuis is toen heel erg beschadigd en niet weer opgebouwd.

VIDEO
(Jan Hidde Wilzing)