17.09.2015 Klaas Meijer over de lichte rebellie

In het noorden van de gemeente Stadskanaal wonen veel mensen die hunkeren naar een grens-correctie. Ze willen dat hun dorpen en dorpjes in de nieuwe gemeente Westerwolde komen te liggen. Ze willen zo een situatie herstellen die vele eeuwen bestond.

In stille buurtschappen als Smeerling, Höfte en Wessinghuizen en in het dorp Onstwedde leeft bij veel inwoners het verlangen om bij de nieuw te vormen gemeente Westerwolde te horen.

De inwoners van die buurtschappen zijn nu ingezetenen van de gemeente Stadskanaal. Hun gemeentehuis staat in de plaats Stadskanaal, in die grote en langgerekte veenkolonie waar de wind altijd vrij spel heeft.

In Onstwedde en die kleine buurtschappen ziet de wereld er echter heel anders uit. Daar staan, op de zandgrond, bossen die beschutting bieden. Daar liggen ook essen die het land doen glooien, daar stromen kleine riviertjes als de Ruiten Aa.

Bomen, rust en kabbelend water

Enkele kilometers verderop, in een buurtschap als Renneborg of dorpen als Wedde en Sellingen, heeft het land nog altijd hetzelfde besloten karakter. Veel bomen, rustig voortkabbelend water, het zand. Die dorpen liggen echter niet in Stadskanaal, maar in de huidige gemeenten Vlagtwedde en Bellingwedde. En die fuseren op 1 januari 2018 tot Westerwolde.

,,En bij die nieuwe gemeente Westerwolde moeten Onstwedde en de buurtschappen eigenlijk ook horen'', vindt Klaas Meijer. Hij woont in Onstwedde, was vele jaren geschiedenisleraar en is nu een fervent voorstander van een grenscorrectie. ,,Kijk alleen al naar dat landschap. Dat is precies gelijk en hoort bij elkaar. Maar kijk ook naar de mentaliteit van de mensen.''

Die op het zand zijn volgens Meijer ietwat ingetogen en stil, ietwat verlegen ook. ,,In een veenkolonie is dat heel anders. Daar zijn de mensen wat luider, misschien ook dat het landschap daarom vraagt. De woorden reiken daar verder. Het is moeilijk onder woorden te brengen, maar de aard van de mensen is daar wat anders. Absoluut niet minder, wel anders.''

Het karakter van het land en van de mensen maakt dat Meijer graag ziet dat Onstwedde bij Westerwolde gaat horen. ,,Maar het is vooral ook de geschiedenis. Want we kunnen nu de situatie herstellen die ruim tweehonderd jaar geleden ophield te bestaan.''

Dat beaamt Jochem Abbes, de voorzitter van de Historische Vereniging Westerwolde. Hij stelt dat de naam Westerwolde meer dan duizend jaar geleden al als gebied in bronnen werd genoemd. ,,Het werd gevormd door vijf kerspelen oftewel kerkdorpen en hun directe omgeving. Sellingen, Vlagtwedde, Wedde, Vriescheloo en Onstwedde. Onstwedde dus ook.''

Dat gebied was, vertelt Abbes, vele eeuwen een bestuurlijke eenheid. ,,Er werd zelfs een Landrecht voor opgesteld. Daarin stond wat de rechten en plichten van de inwoners van het gebied waren. Die situatie heeft heel lang geduurd, tot meer dan tweehonderd jaar geleden. Toen was Napoleon de baas in Nederland en onder zijn bewind werden gemeenten gevormd. Een gemeente Vlagtwedde, een gemeente Onstwedde, die in 1969 opging in Stadskanaal. Dus Napoleon was degene die Westerwolde in bestuurlijk opzicht uit elkaar trok.''

Akkoord

Klaas Meijer zou het prachtig vinden als die bestuurlijke eenheid grotendeels terugkeert. Die mogelijkheid is er ook, zo heeft de provincie Groningen al laten weten. Maar dan moeten de gemeentebestuurders van Stadskanaal wel akkoord gaan. Burgemeester Baukje Galama liet al weten niets voor een grenscorrectie te voelen.

,,Maar de gemeenteraad moet besluiten en als die bijvoorbeeld veel handtekeningen krijgt, zou die wel kunnen instemmen'', zegt Meijer. ,,Ik heb ook al een digitale enquête gehouden en veel dorpsgenoten lieten weten bij Westerwolde te willen horen. En onze dorpsbelangenvereniging Ocrea gaat ook met het gemeentebestuur van Stadskanaal praten.''

De hang naar Westerwolde leeft dus in Onstwedde en omgeving, op een manier zoals die past bij de ingetogen aard van de mensen daar: geen luide woorden en veel bombarie, maar een lichte, wat speelse rebellie met een serieuze ondertoon.

Natuurlijk zijn we niet allemaal rebels. Er wonen in Onstwedde en die buurtschappen ook mensen die de gemeente Stadskanaal prefereren boven zo'n grenscorrectie of die dubbele gevoelens hebben. Klaas Jan Havinga is zo iemand. Hij woont in een van de oeroude boerderijen in Smeerling, bijna letterlijk op de grens met de nieuwe gemeente Westerwolde.

Havinga heeft sympathie voor de ‘afscheidingsgedachte'. ,,Maar ik vind dat we dan ook heel consequent moeten zijn en écht het oude Westerwolde moeten terugkrijgen. En dan moet bijvoorbeeld Ter Apel ook ‘weg'. Want dat gaat bij de nieuwe gemeente horen, maar is vooral een veenkolonie.''

Westerwolde

De naam Westerwolde is volgens de voorzitter van de plaatselijke historische vereniging Jochem Abbes al ver voor het jaar 1000 ontstaan. ,,Je had toen de bestuurlijke eenheid Saksen. In het oosten van dat gebied, bij Halle, lag een bosrijk gebied dat Osterwalde werd genoemd. Die naam bestaat ook nog steeds. In het westen lag Westerwalde of Westerwolde.''

Bron: Dagblad van het Noorden


Lees meer in de rubriek Zo was 't van Klaas Meijer:

16-01-2014 Een splinternieuw jaar, vol zorgen, kansen en keuzes! Oftewel: 'Onstwedders, let op uw saeck!'

07-08-2014 Einde van Westerwolds Onstwedde ?

15-09-2015 Gemeentelijke Mist / Missers / Misére / Misbult

Lees nog 84 andere verhalen van Klaas Meijer in de rubriek Zo was 't en bekijk de oude foto 's