Höfte is Nedersaksisch

Straten in Oost-Groningen. Ze zijn genoemd naar personen, gebeurtenissen of plekken die behalve hun naam al lang in de vergetelheid zijn geraakt.

Allereerst een aanvulling op de aflevering van vorige week. Daarin werd de herkomst van de naam van de Oudewerfslaan in Winschoten verklaard. De laan is genoemd naar de negentiende-eeuwse villa van de familie Viëtor en die heeft de naam op haar beurt ontleend aan de steenfabriek Oude Werf die tot 1824 op die plek stond.

Willem Hagenbeek uit Winschoten weet ook hoe de steenfabriek aan zijn naam kwam. Oude Werf was oorspronkelijk Oude Warf. Een warf is een oud Nedersaksisch* woord voor een kunstmatige heuvel in het landschap. Een wierde dus. De heuvel werd gevormd door kleigrond, een zogenoemde ‘kleipan'. Daarom was de locatie zo geschikt voor de steenfabriek.

Gehucht
Ook Nedersaksisch is het woord Höfte. Het woord ‘gehucht' is er van afgeleid en dat betekent het ook: een verzameling boerderijen, een streekje. Aan de Streek- weg tussen Onstwedde en Wedde ligt een streekje met Höfte op het witte plaatsnaambordje.

In Wedde ligt de straat Wedderhöfte. Waarschijnlijk is dit de echte ontstaansplek van het latere dorp Wedde.

Twente en de Achterhoek
Behalve op deze twee plekken in Groningen komt de naam vooral voor in het hart van het Nedersaksisch taalgebied: Twente en De Achterhoek. In onder meer de Twentse dorpen Rijssen, Goor en Borne zijn straten die Höfte heten. In Ruurlo (Achterhoek) is een Höfteweg. Höfte is ook een bekende achternaam in Overijssel en Gelderland.

In Oldenzaal (Twente) is natuur- en milieueducatief centrum en kinderboerderij De Höfte gevestigd. Op de website van dit centrum staat in het Twents een uitleg van de naam: ,,Der zit dudelijk 't woard hof (stee), hoeve in. Dat achtervoogsel -te gef de verzameling an. In Soasel (Saasveld, red.) – ne bekeande plaats in het hert van Twente – ken wie zoa: de Loa-Höfte, de Hearms-Höfte, Oalbrink-Höfte.''

De dialecten in Noord-Duitsland, Groningen, Drenthe, Overijssel, de Veluwe en de Achterhoek behoren tot de streektaal Nedersaksisch. Het Stellingwerfs, dat in een klein deel van Friesland wordt gesproken, hoort er ook bij.

Bron: DvhN